“Menselijk perspectief meenemen in de energietransitie”, aldus Dr. Goda Perlaviciute

Bij de energietransitie is het belangrijk dat we mensen betrekken en meekrijgen. Maar wat zijn de psychologische factoren die de energietransitie succesvol kunnen maken?

Dr. Goda Perlaviciute verzorgt een bijdrage over het menselijke perspectief tijdens het executive programma Succesvolle Energietransitie met Multidisciplinaire Aanpak. Want bij de energietransitie draait het om meer dan alleen technische, politieke, economische of juridische aspecten.

“We gaan vanuit een menselijk perspectief kijken naar de energietransitie. Maatschappelijk draagvlak is immers van groot belang voor het succes,” vertelt zij. “Er wordt bijvoorbeeld verwacht dat mensen hun gedrag gaan veranderen om minder energie te gebruiken, nieuwe technologieën willen inzetten zoals warmtepompen of slimme meters én nieuw overheidsbeleid gaan accepteren zoals de ontwikkeling van windparken. Maar die omslag komt niet vanzelf.

De sociale wetenschappen leveren een belangrijke bijdrage aan een succesvolle energietransitie. Zo biedt de omgevingspsychologie de benodigde kennis en de fundamentele tools om hierop in te spelen. Denk daarbij aan het belang van het creëren van vertrouwen, hoe om te gaan met emoties en op welke wijze acceptatie te bevorderen. Ook kijken we hoe maatschappelijk draagvlak samenhangt met de waarden van mensen en hoe deze waarden het beste kunnen worden benaderd.

Bij het ontwikkelen van beleid en besluitvormingsprocessen is het essentieel om in te spelen op wat mensen belangrijk vinden en rekening te houden met hun zorgen en behoeften. De technologische oplossingen zijn er immers, maar het gaat er ook om hoe inwoners de energietransitie voor zich zien en wat zij nodig hebben. Bovendien denken we vaak dat alleen de financiële aspecten voor mensen een rol spelen, maar andere overwegingen zijn ook belangrijk, zoals zorgen over het milieu en een eerlijke verdeling van kosten en baten. Als we dat weten, kan het beleid hierop aangepast worden en is de kans op draagvlak groter.

Een andere methode om de publieke acceptatie van de energietransitie te vergroten is om te kiezen voor benaderingen en technieken waarbij de afstand tot de burger zo klein mogelijk is. Denk daarbij aan lokale zonneparken of warmtepompen in huis, wat direct impact heeft op individueel niveau maar ook mogelijkheden biedt om als lokale gemeenschap mee aan de slag te gaan. Als je betrokken wordt in de besluitvorming en eigenaarschap voelt, bijvoorbeeld omdat er sprake is van een decentraal initiatief, leidt dat vaak tot hogere acceptatie. Voor een succesvolle energietransitie is het om deze redenen essentieel het menselijke perspectief te herkennen en mee te nemen.”

Dr. Goda Perlaviciute, Universitair Docent Omgevingspsychologie

Dr. Goda Perlaviciute is docent binnen het executive programma Succesvolle Energietransitie met Multidisciplinaire Aanpak van de University of Groningen Business School. Zij is als Universitair Docent Omgevingspsychologie verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen en expert op het gebied van publieke acceptatie van energiebronnen, -systemen, en -beleid.