Van 29 juli tot en met 20 september 2019 heb ik met behulp van een GUF subsidie een stage sociale geneeskunde, als vast onderdeel van de master Geneeskunde, in het Mukono Health Center IV in Uganda gelopen. Het meemaken van de gang van zaken in een Afrikaans health center was een hele ervaring, waar ik veel van heb mogen leren. De belangrijkste dingen die ik heb geleerd bestaan niet uit medisch-inhoudelijke zaken, maar vooral uit het begrijpen van culturele verschillen en jezelf daar zo goed mogelijk aan proberen aan te passen, om zo de gedachtegang achter bepaalde beslissingen en handelingen beter te kunnen begrijpen.

Dat de nadruk op andere dingen lag dan medisch inhoudelijke leerpunten kwam deels doordat het ziekenhuis hier minder ver ontwikkeld is dan in Nederland, maar voornamelijk doordat ik weinig medische handelingen heb uitgevoerd vanwege het gebrek aan goede supervisie. Oegandese medische studenten in het health center in Mukono werken vanaf dag 1 zelfstandig en vragen nauwelijks supervisie. Wanneer ik als medische student aan een medewerker van het health center vroeg of ik mee kon lopen, werd er daarom vanuit gegaan dat ik, als bijna afgestudeerd arts, het spreekuur zelfstandig zou doen of spiralen in mijn eentje zou plaatsen. Ik ben hier de hele stage erg voorzichtig mee geweest en heb daardoor goed geleerd hoe ik op een nette manier mijn grenzen aan kan geven en om supervisie moet vragen. Ik ben achteraf gezien nog steeds erg blij dat ik geen handelingen heb uitgevoerd die ik in Nederland ook niet zonder supervisie uit zou voeren.

Naast het aangeven van grenzen heb ik geleerd wat de invloed van culturele verschillen op de gezondheidszorg kan zijn. Zo is een arts in Uganda duidelijk de baas binnen het consult, worden er nauwelijks vragen aan de patiënt gesteld en is er absoluut geen ruimte voor shared-decision making, waar je als arts in Nederland niet meer zonder kunt. Ook speelt privacy een veel minder grote rol, zo liggen er 6 vrouwen naast elkaar te bevallen zonder gordijnen tussen de bedden en worden spiralen geplaatst voor een open raam. Omdat de artsen en verpleegkundigen veel meer aanzien hebben in Uganda accepteren patiënten deze situaties, terwijl de arts in Nederland na zo’n situatie al lang zou zijn aangeklaagd.

Ook is het erg leerzaam geweest om te zien tegen welke problemen de medewerkers in het health center aanlopen en hoe deze vervolgens worden opgelost. De eerste weken zag ik met mijn Westerse blik meteen oplossingen voor allerlei problemen, maar gedurende de stage leerde ik begrijpen dat deze oplossingen vaak helemaal niet mogelijk zijn. Hierdoor heb ik leren waarderen hoe de medewerkers in het health center met veel improvisatie in hun situatie toch optimale gezondheidszorg kunnen leveren. Ook is mijn mening over ontwikkelingswerk deels veranderd door deze stage. Ik heb gezien hoe belangrijk de materialen en medicatie gesponsord door onder andere USAID of Tupange zijn voor het health center, maar aan de andere kant maken deze materialen de health centers ook extreem afhankelijk van de sponsoren. Wanneer het geld of de materialen van de sponsoren op zijn, kan er vanwege gebrek aan geld vanuit de overheid, matige organisatie en planning niet op tijd voor nieuwe materialen gezorgd worden, wat de gezondheidszorg zeker niet ten goede komt. Ik heb door deze stage ingezien dat ik als arts moeite zou hebben met bovenstaande situaties en daarom niet geschikt zou zijn voor het werken in de tropen.

Al met al heb ik tijdens deze stage in Uganda veel geleerd en had ik de afgelopen weken niet willen missen. Ik wil hierbij het Groninger Universiteitsfonds bedanken voor het toekennen van de beurs waarmee ik een groot deel van de kosten heb kunnen vergoeden. Ik ben ervan overtuigd dat alle ervaringen die ik hier heb opgedaan mij zullen helpen in de verdere ontwikkeling tot een professioneel en kundig arts.