Gedurende 8 weken heb ik mijn coschap sociale geneeskunde gelopen in Mukono, Uganda. Mukono is een drukke stad ten oosten van Kampala, de hoofdstad van Uganda. Het grootste deel van mijn tijd heb ik doorgebracht in het Mukono General Hospital. Dit is een klein, door de overheid gesubsidieerd, publiek ziekenhuis. Ik heb stage gelopen in alle (poli)klinieken op het complex. Zo heb ik de Moeder Kind kliniek bezocht waar onder andere zwangerschapscontroles en bevallingen gedaan worden. Gemiddeld krijgt een vrouw in Uganda 6 kinderen. De verloskamer liep dan ook over van het aantal bevallingen en soms moest er een vierde ‘beval’plek op de grond gecreëerd worden. Ik heb veel bewondering voor de verloskundigen die hier zo ontzettend hard werkten. Verder zijn er poliklinieken voor postnatale zorg en immunisatie, anticonceptie, HIV en tuberculose. Midden op het terrein staat de outpatient department, vergelijkbaar met een huisartsenpraktijk. Patiënten komen hier veelal met verkoudheidsklachten, een te hoge bloeddruk en op vrijdag voor psychiatrische problematiek. Opvallend hier is de invloed van de farmaceutische industrie. Dagelijks komen er artsenbezoekers langs om medicijnen te promoten. Patiënten verlaten zelden het ziekenhuis zonder recept(en) terwijl medicatie hier juist schaars is. Voor mij in eerste instantie ingewikkeld om te begrijpen. Mij is uitgelegd dat de artsen alle mogelijke diagnoses willen dekken met medicatie omdat patiënten vaak geen geld of tijd hebben om terug te komen indien hun aandoening niet vanzelf overgaat. Daarnaast geloven Ugandezen dat als je ziek bent je altijd medicatie nodig hebt om beter te worden en dat een arts een slechte arts is als die geen medicatie voorschrijft. Verder zijn er 2 operatiekamers, waarvan 1 bijna constant wordt gebruikt voor keizersneden. Dat gaat trouwens heel wat anders dan in Nederland, maar over het algemeen zonder problemen. Snelheid tijdens en rondom de procedure staat voorop omdat buiten vaak al 3 andere vrouwen zitten te wachten totdat zij aan de beurt zijn voor een keizersnede. Tenslotte ben ik een aantal keer mee geweest met outreaches naar dorpen en fabrieken georganiseerd voor Ugandezen die geen tijd en/of geld hebben om het ziekenhuis te bezoeken. De outreaches zijn gratis en gericht op anticonceptie, HIV testen, baarmoederhalsscreening en immunisatie.

Tijdens het coschap heb ik ook stage gelopen in een aantal andere zorginstellingen, zogenaamde Health Centers 2 en 3. Het Ugandese zorgsysteem kent verschillende ‘niveaus’ met een doorverwijssysteem. Het begint bij instellingen gericht op het voorkomen en behandelen van veelvoorkomende ziekten zoals malaria, tuberculose en HIV en de hogere niveaus doen ook operaties en bloedtransfusies. Patiënten kunnen echter ook zelf beslissen om een aantal niveaus over te slaan en direct naar een algemeen ziekenhuis te gaan, waardoor de grotere zorginstellingen de patiënten toestroom maar moeilijk aankunnen. Verder heb ik de bijzondere kans gehad om te praten met een traditionele bottengenezeres. Veel Ugandezen geloven in traditionele geneeswijzen met kruiden en spirituele therapieën. Dit leidt echter vaak tot complicaties en een vertraging in het krijgen van de juiste zorg. Redenen waarom Ugandezen gebruik blijven maken van de traditionele geneeswijzen is omdat ze vaak toegankelijker zijn en omdat ze daarvoor moeten betalen. Dit klinkt heel tegenstrijdig, aangezien de meeste mensen in armoede leven, maar men gelooft dat gratis vaak gelijk staat aan slechte kwaliteit.

Tijdens mijn coschap ben ik meer te weten gekomen over tropische en infectieuze ziekten als malaria, HIV en tuberculose. Daarnaast heb ik veel geleerd over het zorgsysteem en de uitdagingen daarbinnen en geleerd over de verschillen met Nederland. Het was bijzonder om te zien hoe er met weinig middelen oplossingen bedacht werden voor problemen. Wat de ervaring vooral bijzonder maakte is dat ik de hele periode bij een Ugandees gastgezin woonde en zo de kans kreeg om nog meer te leren over de cultuur, de tradities en gebruiken en het geloof in Uganda. Door te wonen en leven in Uganda heb ik geleerd anders te kijken naar verschillen en op zoek te gaan naar overeenkomsten. Mede dankzij de subsidie van het GUF is het mogelijk geweest om dit prachtige avontuur en deze bijzondere leerervaring mee te maken.