Buiten de gebaande paden treden in Appingedam

In New Ways of Teaching vertellen docenten over hun innovatieve, creatieve en effectieve onderwijsinitiatieven. Van ongewone lesmethoden tot nieuwe technologieën—alles is mogelijk. Hoe ontstaan deze ideeën en welke impact hebben ze op studenten?

Deze maand: onderdompeling in plaats van pure theorie bij de minor ‘Expeditie het Gezonde Noorden’.

Wat is de beste manier om complexe regionale gezondheidsuitdagingen in kaart te brengen en aan te pakken? Volgens Hedwig Boer (Faculteit Medische Wetenschappen/UMCG), Joke Fleer (Faculteit Medische Wetenschappen/UMCG) en Katrien Colman (docent-onderzoeker bij de Hanze) is het antwoord als volgt: de innovatie minor 'Expeditie het Gezonde Noorden' met een transdisciplinaire benadering. En dit alles, in Appingedam, waarbij naast studenten en docenten, partners uit Appingedam en haar inwoners óók betrokken zijn.

Naar Appingedam

In Appingedam heeft de Hanze de Innovatiewerkplaats (IWP) 'Meer Gezonde Jaren Appingedam'. De IWP bevindt zich midden in de regionale context en is onderdeel van eeen netwerk dat zich met het anders positioneren van gezondheid in de maatschappij bezighoudt. Een belangrijk principe in ons onderwijs is dat we aansluiten bij de praktijk. Door aan te haken bij de IWP worden we onderdeel van het netwerk, en kunnen we de praktijkcontext leidend maken in leren.

Eendracht maakt macht

De minor Expeditie het Gezonde Noorden is onderdeel van een leergemeenschap gericht op Meer Gezonde Jaren in de regio Appingedam. De Rijksuniversiteit Groningen, de Hanze en Noorderpoort maken samen met de gemeente en bedrijven uit deze regio deel uit van deze regionale leergemeenschap in Appingedam. De studenten die meedoen aan de minor sluiten aan bij dit lerende netwerk, waarin de volgende vraag centraal staat: Hoe kan Appingedam een gezonde regio zijn en blijven?

Het onderwijsprogramma faciliteert het leren in een transdisciplinaire leeromgeving, oftewel een leeromgeving waarbij de ‘grenzen’ tussen betrokkenen vervagen omdat die er minder toe doen. Alle deelnemers, waaronder de onderwijsinstellingen maar ook stakeholders zoals de gemeente en haar inwoners, hebben een eigen unieke inbreng. Diversiteit wordt in het netwerk sterk gewaardeerd, maar is (nog) niet vanzelfsprekend. Het leren samenwerken binnen verschillende disciplines en het regelmatig reflecteren hierop is daarom een belangrijk onderdeel van het onderwijsprogramma.

Buiten de gebaande paden

Bij deze onderwijsmethode ligt de focus aanzienlijk minder op kennisvergaring in de traditionele zin. De leeropbrengst ligt heel sterk op het vergroten van de generieke vaardigheden die je nodig hebt als professional werkzaam in een complexe en diverse omgeving. Binnen de minor wordt dit mogelijk gemaakt door buiten het klaslokaal samen te leren. Studenten die de minor hebben gevolgd geven aan dat ze geleerd hebben hoe ze onderzoek moeten doen in de praktijk, met en voor mensen uit de regio.

We hadden verwacht dat de verschillen tussen studenten van het MBO, HBO en WO groot zouden zijn en dat dit de samenwerking zou kunnen bemoeilijken. In de praktijk viel dit heel erg mee en was er juist veel waardering voor elkaars kennis en vaardigheden. Bovendien konden de studenten ook beter zien wat de waarde is van hun eigen kennis en kunde. Tijdsgewijs was het af en toe een uitdaging om gemeenschappelijke leermomenten te vinden doordat de studenten verschillende roosters hadden. Dit betekent natuurlijk veel voor de samenwerking: hoe richt je het zo in dat het team goed kan blijven samenwerken? Voor de toekomst is het daarom belangrijk om meer oog te hebben voor de voorwaarden om mee te doen aan dit type onderwijs.

Een sprong in het diepe

Ondanks dat niet alles perfect ging, beschrijven de studenten het als een leerzame ervaring. Het is anders dan ze gewend zijn. Er is veel aandacht voor persoonlijke- en professionele ontwikkeling en studenten zijn bewuster geworden van hoe zij zich verhouden tot ‘de praktijk’. We dagen studenten uit om het onbekende te verkennen en tegelijkertijd bieden we hen houvast door duidelijk te communiceren over onze verwachtingen.

De reacties op de stad Appingedam zijn heel wisselend. Studenten uit Groningen voelen wellicht een drempel om richting Appingedam te gaan, maar als ze eenmaal deelnemen vinden ze het juist ook interessant om een nieuwe omgeving te leren kennen. Bovendien zijn er ook studenten die al uit de omgeving komen, waardoor ze een extra waardevolle toevoeging zijn aan het team vanwege hun eigen ervaringen binnen de context.

Bekijk hier een testimonial van studenten die mee hebben gedaan aan de minor Expeditie het Gezonde Noorden.

Het bouwen aan de leergemeenschap die onderdak vindt bij de IWP MGJA vraagt een blijvende inspanning om onderwijs en praktijk met elkaar te verweven. Er zijn gelukkig steeds meer stakeholders die nauwer betrokken willen zijn en de samenwerking met studenten als van toegevoegde waarde zien. De betrokkenen benoemen bijvoorbeeld dat ze zelf hun netwerk uitbreiden, doordat de studenten hen in interviews aan elkaar koppelen. Daarnaast proberen de studenten voor veel stakeholders nieuwe werkvormen uit die ook tot nieuwe inzichten leiden.

Uitdagingen in de toekomst

Het blijft echter een uitdaging om de studenten écht met bewoners in contact te laten komen, zeker op zo’n manier dat de inwoner daar iets aan heeft en niet alleen zelf input geeft. Een andere uitdaging zit in de overdracht van de kennis die met en in de praktijk werd ontwikkeld. Het is niet de bedoeling dat de uitgewerkte ideeën in een la belanden, maar dat er daadwerkelijk wat mee gebeurt. Dit zijn punten die we zeker meenemen als lerende gemeenschap en ook samen met de stakeholders vanaf het begin al willen aanvliegen.

Meer informatie

• Lees de andere edities van New Ways of Teaching