Vertrouwen en veiligheid in bevingsgebied verder weg dan ooit

De beving van Zeerijp op 8 januari jl. heeft het vertrouwen van de bewoners van het aardbevingsgebied diep geschonden. Er is tevens een scherpe daling van de ervaren veiligheid. Gevoelens van machteloosheid en woede nemen sterk toe. Dit concluderen onderzoeksleiders prof. dr. Tom Postmes en dr. Katherine Stroebe van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) in het nieuwe rapport van Gronings Perspectief dat zij woensdag 6 juni overhandigen aan opdrachtgever de Nationaal Coördinator Groningen.

Gronings Perspectief volgt al meerdere jaren inwoners van Groningen, zowel in het door gaswinning opgeschudde gebied als daarbuiten. Binnen 48 uur na de hevige beving van Zeerijp, op 8 januari 2018, werden respondenten benaderd. Katherine Stroebe: ‘Velen gaven aan geschokt te zijn. Er is een grote afname van veiligheid.  De emoties lopen soms hoog op: men is boos en voelt zich machteloos. Het vertrouwen in de verantwoordelijke instanties, inclusief de Rijksoverheid, is opvallend diep weggezakt.’ Voor sommigen is de schok en stress acuut: zij slapen slecht of voelen zich vervreemd van hun eigen land.

Groningers zien geen spoken

De resultaten laten zien dat bewoners de bodembewegingen niet overdrijven. De door het KNMI gemeten bodembeweging komt sterk overeen met de waarneming ervan. Dat wijst er volgens de onderzoekers tevens op dat men de vragenlijsten accuraat en waarheidsgetrouw invult.

Schademeldingen

Na de beving van Zeerijp werden tot 1 februari 2018 4.281 gevallen van schade gemeld. De meeste schade wordt gemeld op de locaties waar de bodem het meest hevig beefde. Waar de bodem niet trilde, worden nauwelijks meldingen gedaan.

Behoefte aan daadkracht

Na de beving van Zeerijp was er veel (media)aandacht voor de Groningse aardbevingsproblematiek. Veel bewoners vinden dat fijn; ze voelen zich erkend. Maar tegelijk zijn er velen die aangeven dat die aandacht en ‘het gepraat’ hen niets verder helpt. Tom Postmes: ‘Er is veel scepsis en achterdocht of er werkelijk iets gaat veranderen. Bewoners zeggen: we horen al jaren mooie woorden, maar ondertussen ligt alles stil.’ Men hoopt dat de verantwoordelijke instanties, met name de nationale overheid en de NAM, het probleem erkennen en hier actie op ondernemen. Hierin ligt misschien de kern van de uitzichtloosheid: de bevolking voelt zich afhankelijk van partijen die ze wantrouwt.

Over de onderzoekers en Gronings Perspectief

Het team van prof. dr. Postmes en dr. Stroebe van de Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen van de RUG onderzoekt de gezondheid, het veiligheidsgevoel en het toekomstperspectief van Groningers in alle Groninger gemeenten, in opdracht van de Nationaal Coördinator Groningen. In zes metingen beantwoordden inwoners uit alle gemeenten in het aardbevingsgebied vragen hierover. Daarnaast is er via Lifelines nog een apart onderzoek gedaan. De bevindingen zijn in verschillende wetenschappelijke rapporten beschreven en gepubliceerd op de site groningsperspectief.nl.

Gronings Perspectief is een samenwerking tussen RUG, GGD Groningen en Onderzoek & Statistiek van de Gemeente Groningen. De onderzoekers worden bijgestaan door een begeleidingscommissie bestaande uit de gemeenten, GGD, Groninger Bodembeweging, Nationaal Coördinator Groningen, de provincie Groningen, de Veiligheidsregio, Vereniging Groninger Dorpen en wetenschappelijke experts.