Angstaanjagende plaatjes op sigarettenpakjes werken niet bij iedereen

Angstaanjagende plaatjes op sigarettenpakjes zijn niet bij alle rokers effectief, concludeert hoogleraar Arie Dijkstra op basis van zijn onderzoek dat onlangs is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Psychology of Addictive Behaviors van de American Psychological Association. Als de plaatjes worden ingevoerd vindt hij dat rokers gemakkelijk, laagdrempelig en goedkoop ondersteuning moeten kunnen krijgen bij stoppen met roken.

Prof. dr. Arie Dijkstra, hoogleraar Gezondheidspsychologie aan de Rijksuniversiteit Groningen, deed onderzoek naar de effecten van de angstaanjagende plaatjes op de voornemens van rokers om te stoppen met roken en op hun rookgedrag. Hij vroeg de helft van 118 rokers om drie weken lang stickers met de angstaanjagende plaatjes op hun sigarettenpakjes te plakken. De andere helft van de rokers bleef gedurende die drie weken hun gewone sigarettenpakjes gebruiken met de huidige tekstwaarschuwingen.

De resultaten laten zien dat de angstaanjagende plaatjes werkten bij mensen die gewoonlijk weinig smoezen gebruiken om te blijven roken. Ze kregen significant sterkere voornemens om te stoppen en waren ook al significant vaker minder gaan roken in die drie weken. Zwaardere rokers reageerden eveneens positief op de plaatjes. Ook zij ontwikkelden significant sterkere voornemens om te stoppen. Eerder onderzoek laat zien dat die voornemens een robuuste voorspeller zijn om daadwerkelijk een stoppoging te doen. Bij rokers die veel smoezen gebruiken en bij lichtere rokers hadden de plaatjes geen meetbaar effect. Volgens Dijkstra is er vooral bij de rokers met veel smoezen het gevaar dat ze zich afkeren van het stoppen met roken. Om die mogelijk negatieve effecten op stoppen aan te kunnen tonen, zullen meer rokers voor een langere tijd moeten worden gevolgd.

Dijkstra concludeert dat de lelijke plaatjes effectief kunnen zijn maar niet bij iedereen en dat nog niet duidelijk is of sommigen er zelfs slechter van worden. ‘Het beste advies dat ik op basis van mijn onderzoek kan geven is dat als de angstaanjagende plaatjes worden ingevoerd, het van belang is dat er ook voor een oplossing wordt gezorgd: rokers moeten dan gemakkelijk, laagdrempelig en goedkoop ondersteuning kunnen krijgen bij stoppen met roken.’

Prof.dr. Arie Dijkstra is hoogleraar Sociale Psychologie van Gezondheid en Ziekte aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij is gespecialiseerd in de psychologie van gezondheidsgedrag en verslavingen.

Dijkstra, A., & Bos, C. (2015, January 26). The Effects of Repeated Exposure to Graphic Fear Appeals on Cigarette Packages: A Field Experiment. Psychology of Addictive Behaviors.