In Memoriam: Wubbo Ockels

Met verslagenheid heeft de Rijksuniversiteit Groningen kennis genomen van het overlijden van Wubbo Ockels. We verliezen in hem een van onze beroemdste alumni. Met zijn ideeën op het gebied van energie en duurzaamheid was hij een bron van inspiratie voor velen. Vier medewerkers die nauw met hem hebben samengewerkt schreven het volgende in memoriam.

Groot verlies

Wubbo Ockels studeerde aan de Rijksuniversiteit Groningen. In de jaren zeventig kwam hij in het ruimtevaartprogramma. Theo Jurriens volgde Ockels vanaf die tijd en werkte samen met hem aan educatie- en publieksprogramma’s. “Het is een groot verlies, hij kon fantastisch communiceren over wetenschap en hij sprak ontzettend tot de verbeelding”, zo laat Jurriens weten. “Ockels kon ook conventies doorbreken, zo baarde hij opzien door als ruimtevaarder in korte broek te verschijnen. Vooral bij de Duitse vrouwen bracht dat nogal wat opschudding.”

Buitengewoon hoogleraar

Ockels werd in 2004 door het College van Bestuur aangesteld als buitengewoon hoogleraar namens de Leonardo da Vinci Stichting. Tot zijn pensionering in 2011, was hij verbonden aan de afdeling Energie en Milieukunde,van prof. Ton Schoot Uiterkamp. Hij had als leeropdracht “Atmosferische systemen voor duurzame energie en transport.” In die hoedanigheid gaf Ockels af en toe colleges over Duurzaamheid, meestal op vrijdag als hij met zijn vrouw Joos op de werf aan de Stockholmstraat was waar zijn boot Ecolution gebouwd werd.

Scholierenacademie

Als rector van de Scholierenacademie en fervent wetenschaps-educator had prof. Peter Barthel gedurende de laatste tien jaar met Ockels te maken. Barthel: “Hij was een uiterst dynamische man, met onconventionele, soms wel eens te wilde ideeën, maar met het hart op de juiste plaats. In 2007 hebben hij en ik de Kimkiel-school voor speciaal basisonderwijs bezocht en de school officieel het Delta-predicaat verleend. De school committeerde zich om speciale aandacht aan de ruimte en ruimtevaart te geven en kreeg daarvoor extra geld. Wubbo heeft samen met de kinderen raketten gelanceerd: hij vond het prachtig.

Educatie stond bij hem hoog in het vaandel. Hij heeft twee keer een lezing verzorgd in Studium Generale series, over zijn Superbus in 2006 en bij de viering van 50 jaar ruimtevaart in 2007. Hij wilde heel graag in 2013, toen hij al ernstig ziek was, nog een keer een college voor de RUG Kinderuniversiteit verzorgen, over duurzaamheid. Dat is een memorabel college geworden, voor 125 basisschoolkinderen. Overigens, dat-ie een mening had blijkt wel uit het feit dat hij op het laatste moment afzegde om mee te doen in een panel over duurzaamheid, tijdens het landelijke Fysica congres dat de Groningers in 2009 in de Martiniplaza organiseerden. Hij kon zich niet vinden in de visie van Shell, en toen bleek dat er iemand van Shell in het panel zat, hoefde Wubbo niet meer ...”

Educatie

Over zijn educatie-kunde weet Ton Schoot Uiterkamp zich het volgende te herinneren: “Als juryleden van de Wubbo Ockels Juniorprijs bezochten we een dorpsschool op het Groninger Hogeland. Wubbo springt op een tafel en vraagt aan de kinderen: “Waar moet je vooral op letten als je een astronaut bent in een ruimteschip?” Een van de kinderen zegt: “Zorgen dat je geen rommel maakt?” Wubbo antwoordt: “Juist, maar jullie zijn ook astronauten. Jullie ruimteschip is de aarde en dus moet je ook zorgen dat het hier geen rommeltje wordt.” Ik heb zelden iemand zo effectief het begrip duurzaamheid zien uitleggen!

Wubbo Ockelsprijs

Vanaf 2013 organiseren de instellingen voor hoger onderwijs uit Noord-Nederland de Wubbo Ockelsprijs 2.0. Wubbo Ockels was nauw bij betrokken bij de opzet en uitvoering. Arjen Dijkstra is secretaris van de jury en onderhield namens de universiteit het contact met Wubbo Ockels: “Wubbo wilde dat de prijs gericht zou zijn op duurzaamheid en op de toekomst. Daarom staat hij alleen nog open voor middelbare scholen. Het Parcival College in Groningen was de eerste winnaar. De school was bezig om het hele schoolgebouw te vergroenen, dat paste precies in het doel dat Wubbo voor ogen had. Hij kon heel pessimistisch zijn over de toestand van de aarde nu, maar hij had tegelijk ook heel veel hoop op de toekomst. Dat bijna onverwoestbare vertrouwen op betere tijden was zijn meest indrukwekkende eigenschap.”