A walk through the different spectral states of low-mass X-ray binaries

Promotie: mw. B. Hiemstra, 14.30 uur, Aula Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: A walk through the different spectral states of low-mass X-ray binaries

Promotor(s): prof.dr. R.M. Méndez

Faculteit: Wiskunde en Natuurwetenschappen

Lage-massa röntgendubbelstersystemen

Het onderzoek van Beike Hiemstra gaat over lage-massa röntgendubbelstersystemen. Dat zijn systemen waarin een compact object - een neutronenster of een zwart gat - materie tot zich trekt van een gewone ster, die een massa heeft die kleiner is dan, of vergelijkbaar met, die van onze zon.

De materie-overdracht vindt plaats via een zogeheten accretieschijf waarin het materiaal in een spiraal naar het compacte object beweegt, en soms tot slechts een paar kilometer het compacte object nadert. Door interne wrijving wordt de accretieschijf zo heet dat hij voornamelijk röntgenstraling uitzendt.

Rondom de accretieschijf en het compacte object bevindt zich een corona van heet plasma dat röntgen- en gammastraling uitzendt. De geometrie en oorsprong van de corona zijn niet volledig bekend, maar waarnemingen en theorieën bevestigen de aanwezigheid ervan. Gebruik makend van röntgensatellieten bestudeerden Hiemstra en zijn collega’s straling die afkomstig is van deze accretieschijf en corona. Dit draagt bij aan het onderzoek van compacte objecten en hun nabije omgeving.

In zijn proefschrift bestudeert Hiemstra specifieke eigenschappen van accretieprocessen in röntgendubbelstersystemen. Deze processen manifesteren zich op verschillende manieren en veranderen met tijd, iets wat leidt tot de verschillende spectrale fasen. De geometrie en de temperatuur van de accretieschijf en corona zijn karakteristiek in elk van deze fasen.

Het proefschrift loopt door de verschillende spectrale fasen heen waarbij vanuit een observationeel standpunt verscheidene bijzonderheden van elk van deze fases worden uitgelicht. Dit levert een belangrijke bijdrage aan de algemene kennis op het gebied van accretieprocessen in lage-massa röntgendubbelstersystemen.

Beike Hiemstra (Son en Breugel, 1980) studeerde natuur- en sterrenkunde aan de UvA. Het onderzoek werd uitgevoerd aan het Kapteyn Instituut voor Sterrenkunde van de RUG.