Zelfs matig bewegen beperkt al gevaren overgewicht

Vier keer per week een half uurtje lopen of fietsen is al voldoende om belangrijke gevaren van overgewicht bij jongeren weg te nemen. Ook al vallen ze niet af van de training, de kans op diabetes lijkt toch al aanzienlijk te verminderen. De relatief lichte trainingen zijn voor jongeren met overgewicht prima vol te houden. Dat blijkt uit onderzoek van Gert-Jan van der Heijden, die op 3 februari 2010 promoveert aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Overgewicht is een grote bedreiging voor de gezondheid van jongeren. In Europa kampt naar schatting 20 procent van de kinderen ermee; vooral kinderen uit sociaal-economische achterstandssituaties lopen veel risico. Door overgewicht neemt de kans op type 2 diabetes toe, een chronische ziekte die slechts met veel moeite (dieet, verandering van leefstijl, medicijnen) onder controle te krijgen valt.

Niet afvallen, toch gezonder

Gert-Jan van der Heijden onderzocht de gezondheidseffecten van een matig intensieve conditietraining bij jongeren met en zonder overgewicht. Vijftien jongeren met overgewicht en veertien jongeren met normaal gewicht (allen tussen de 13 en 18 jaar) gingen twaalf weken lang vier keer per week een half uur fietsen en/of hardlopen. Ze hoefden hun eetpatroon niet te veranderen. Met name de jongeren met overgewicht knapten op van de trainingen. Ze vielen niet af van de training. Maar de hoeveelheid vet in de lever en rond de darmen nam af, en ook de insulineresistentie verminderde. Ook bij de jongeren met een normaal gewicht nam de insulineresistentie af. Bij hen nam bovendien de spiermassa licht toe; de hoeveelheid vet in de lever en rond de darmen bleef gelijk.

Minder resultaat door krachttraining

Ook bestudeerde Van der Heijden de effecten van krachttraining op de gezondheid van jongeren met overgewicht. Twaalf jongeren tussen de 13 en 18 jaar met overgewicht namen deel aan een programma van twaalf weken. Daarin volgden ze twee keer per week een uur krachttraining, waarin ze onder meer gingen gewichtheffen. Door dit trainingsprogramma namen hun spierkracht en spiermassa toe, maar de insulineresistentie nam minder af dan bij de conditietraining. Ook de totale hoeveelheid vet verminderde niet door de krachttraining.

Eenvoudig winst boeken

De resultaten van het onderzoek zijn zeer hoopgevend. Conditietraining met een matige intensiteit blijkt voor jongeren met overgewicht al aanzienlijke gezondheidswinst op te leveren, en deze training is voor deze groep gemakkelijk vol te houden. Met 85 procent was het deelnamepercentage in de groepen voor conditietraining opmerkelijk hoog. Toch waarschuwt Van der Heijden voor overdreven optimisme. De insulineresistentie neemt bij jongeren met overgewicht weliswaar af, maar toch blijven hun waarden op dit punt slechter dan die van jongeren met normaal gewicht. Het is de vraag of alleen conditietraining voldoende zou zijn om de stofwisseling te normaliseren. Maar het is wel een eenvoudige methode om snel aanzienlijke gezondheidswinst te behalen.

Curriculum vitae

Gert-Jan van der Heijden (Rotterdam, 1980) studeerde geneeskunde aan de VU in Amsterdam. Hij verrichtte zijn onderzoek in het Children’s Nutrition Research Center, Baylor College of Medicine in Houston, Texas (VS) in samenwerking met het Beatrix Kinderziekenhuis van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). Zijn promotores zijn prof.dr. A.L. Sunehag en prof.dr. P.J.J. Sauer. Van der Heijden is in opleiding tot kinderarts in het UMCG. De titel van zijn proefschrift luidt: “Metabolic effects of exercise in adolescent obesity”.

Noot voor de pers

Contact via de persvoorlichters van het Universitait Medisch Centrum Groningen, tel. 050–361 2200