Vijftien procent arbeidsverzuim door vage lichamelijke klachten

Vijftien procent van de werknemers die langdurig verzuimen, verzuimt 78 dagen langer door onverklaarde lichamelijke klachten. Deze vorm van langdurig verzuim wordt niet goed herkend, terwijl dit voor zowel werknemers als werkgever wel belangrijk is. Dat constateert Rob Hoedeman, die 29 september 2010 promoveert aan de Rijksuniversiteit Groningen. Om dit verzuim tegen te gaan moet de baas niet te veel pamperen, maar ook vooral niet direct zwaaien met doktersbezoek. Hoedeman is bedrijfsarts bij ArboNed.

Het verzuim van werknemers begint met erkende lichamelijke of psychische klachten, maar 15% van de zieken die langer dan 3 weken verzuimen, krijgen ‘vage’ bijkomende klachten als moeheid, borstklachten en duizeligheid de overhand. Vaak gaat het hierbij niet om één klacht, maar om meerdere samenhangende symptomen. Dergelijke klachten komen bovenop de eigenlijke ziekte, maar blijken vaak de hoofdoorzaak dat de verzuimduur met een derde verlengd wordt.

Kern van het probleem uit het oog verloren

Uit het onderzoek van Hoedeman blijkt dat thuisblijvers te veel focussen op hun klachten en beperkingen, waardoor ze niet meer bezig zijn met beter worden en terugkeren naar het werk. Bovendien lopen verzuimende werknemers met ernstige onbegrepen lichamelijke klachten 3 tot 6 keer meer kans op depressies of angststoornissen. Zo komen zij in een vicieuze cirkel die uiteindelijk zelfs kan leiden tot arbeidsongeschiktheid.

Hoedeman: “Natuurlijk hebben de extra klachten oorzaken, maar werkgevers weten regelmatig niet welke dat zijn en ze onderschatten de consequenties op het verzuim van de bijkomend klachten. Als die de hoofdrol krijgen, is de thuisblijver (en zijn werkgever) verder van huis. Ze zijn alleen nog bezig met de onverklaarde aandoeningen, in plaats van de terugkeer naar het werk aan te pakken.”

Baas moet instinct vertrouwen

Volgens Hoedeman zijn vage klachten bij werknemers wel te herkennen. De werkgever kan in het alledaagse functioneren van de werknemer alert zijn op regelmatige klachten die niet zijn toe te schrijven aan traceerbare lichamelijke redenen. Hoedeman: “Het klinkt onorthodox, maar werkgevers moeten hun instinct vertrouwen. Als Piet met rugklachten thuiszit, niet meer zo goed op de bouwplaats mee kan komen en het thuis ook even wat minder loopt, moet je als werkgever eigenlijk snel ingrijpen om te voorkomen dat niet-traceerbare klachten de overhand krijgen. Goede kennis van je personeel is het devies.”

Snelheid essentieel

Na drie weken is de werknemer vaak al in een zodanige neerwaartse spiraal geraakt dat hij hier moeilijk uitkomt. De enige oplossing is om sneller in te grijpen dan de gebruikelijke 4-6 weken. Pamperen is daarbij funest. Hoedeman: “De baas wil vaak begripvol zijn en gaat mee in de klachten. ‘Goh wat vervelend allemaal; ziek maar lekker even uit!’ Ze tonen begrip voor de klachten, maar dat is de verkeerde benadering. Het is beter om begrip te tonen voor de beleving van de klachten, en de werkzaamheden daarop aan te passen. Het omgekeerde werkt ook averechts: aandringen op een diagnose, nader medisch onderzoek of een verwijzing versterkt bij deze werknemers hun ongerustheid en klachten. Help de werknemer in te zien van waar de problemen vandaan komen. Als er angst is voor een aandoening of angst voor belasten, is het goed hem in contact met de bedrijfsarts te brengen om een behandel- en terugkeerplan te maken.”

Curriculum Vitae

Rob Hoedeman (Utrecht, 1964) studeerde Geneeskunde aan de Universiteit van Utrecht en is bedrijfsarts bij ArboNed. Hij verrichte zijn onderzoek aan de afdeling Gezondheidswetenschappen van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). Zijn promotor is prof. dr. J.W. Groothoff. De titel van het proefschrift luidt: 'Severe medically unexplained physical symptoms in the sicklisted occupational health population’. Rob Hoedeman is voorzitter van de Kenniskring STECR over lichamelijk onverklaarde klachten en somatisatie en lid namens de NVAB van de landelijke richtlijngroep somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten en somatoforme stoornissen. Hij heeft diverse nationale en internationale artikelen geschreven over lichamelijk onverklaarde klachten en andere onderwerpen.

Noot voor de pers

Contact: via de persvoorlichters van het UMCG, tel. 050-361 2200, e-mail: voorlichting bvl.umcg.nl
Voor meer informatie over ArboNed kunt u contact opnemen met Marjon Kranenbarg, LVB Networks, 033-4220080, 06-48013514 of m.kranenbarg lvbnetworks.nl.

Over ArboNed

De 1.400 professionals van ArboNed leveren dagelijks gespecialiseerde dienstverlening op het gebied van werk, gezondheid en zingeving, aan 70.000 werkgevers en 1,5 miljoen werknemers. De visie van de organisatie is gericht op het verbeteren van de duurzame inzetbaarheid van mensen door het verhogen van bevlogenheid. Dit resulteert aantoonbaar in een verhoging van de productiviteit en in meer energieke mensen. Steeds meer werkgevers raken overtuigd van de kracht en de waarde van deze visie. Klanten zijn ondernemers, multinationals, instellingen en overheden rekenen.