Het eiland van de verdwenen bomen - Dr. Sjoerd-Jeroen Moenandar

Van de lezing wordt een opname gemaakt. Deze zal ongeveer een week na de lezing op de site van Spraakmakende Boeken worden geplaatst.

In 2010 gaf de Turkse schrijfster Elif Shafak een TED-talk waarin ze de politieke mogelijkheden van fictie besprak. Fictie, aldus Shafak, laat ons kennismaken met alternatieve verhalen en andere gezichtspunten. Dat is niet zonder risico, zeker niet in Turkije, waar fictie heel reële consequenties kan hebben. Dat ondervond Shafak zelf toen ze in 2005 berecht werd voor wat een van de fictieve personages in haar roman De bastaard van Istanbul zei over de Armeense genocide. Maar, aldus Shafak in haar TED-talk: dat risico hoort erbij. Hoewel fictie alternatieve werkelijkheden biedt, zijn die wel bedoeld om ons na te laten denken over onze eigen werkelijkheid, met alle mogelijke gevolgen van dien. Als schrijver wil Shafak ook een publieke intellectueel zijn; literatuur en politiek zijn voor haar dan ook onlosmakelijk met elkaar verbonden.

Het verhaal in Het eiland van de verdwenen bomen over de liefde van een Griekse jongen en een Turks meisje op Cyprus, aan de vooravond van de oorlog die dat eiland in tweeën zal scheuren, moet dus niet enkel gelezen worden als romantisch verhaal over een onmogelijke liefde, à la Romeo en Julia. Het is ook het werk van de publieke intellectueel Shafak, die grote thema’s behandelt: de oorlog in Cyprus en de verwoestende effecten van zulke conflicten op mens en natuur. Het is een prachtig gecomponeerde roman, maar ook een verhaal dat een verschil wil maken in ons denken over trauma en traumaverwerking. In de lezing zal ik die beide kanten belichten. Ik zal aan de ene kant de fictieve wereld van woorden in de roman analyseren. Aan de andere kant kijk ik hoe Shafak die woorden gebruikt om te reflecteren op de wereld.