Lezing door Dirk-Jan Reijngoud | Senioren Academie Sociëteit

Lezing: De Cel, nog steeds de Kern van het Leven
Door: Dirk-Jan Reijngoud

Samenvatting
In de huidige “eeuw van het gen” wordt ervan uitgegaan dat kennis van de genen gelijk staat aan kennis van het leven, conform het Centraal Dogma van de moleculaire biologie: een gen gecodeerd op DNA wordt overgeschreven in RNA dat vertaald wordt tot een eiwit: DNA -> RNA -> eiwit. Niets blijkt minder waar te zijn, want eiwitten doen wat en dan blijkt DNA slechts een soort “gereedschapskist” te zijn.

Cellen maken cellen door deling. Cellen gebruiken zichzelf als voorbeeld, omdat de ruimtelijke en tijdelijke structuur van de cel niet gecodeerd kan worden in DNA. Cellen gebruiken de stofwisseling om grondstoffen om te zetten in energie, ‘bouwmaterialen’ voor eiwitten, RNA en DNA, met als bijproduct afvalstoffen. Stofwisseling is het ‘ambacht’ van de cel, het samenspel van grondstoffen en ‘gereedschap’, de eiwitten om de omzettingen in de stofwisseling mogelijk maken. Cellen gebruiken eiwitten als “zintuigen” op het omsluitend membraan om grondstoffen te zoeken, een “bewegingsapparaat” bestaande uit eiwitten om grondstoffen te bereiken en eiwitten als “deurtjes” in het omsluitend membraan om grondstoffen binnen te laten. Allemaal eiwitten gecodeerd in het DNA, en via RNA afgelezen.

Voor een stofwisseling van voldoende kwaliteit om te repareren, te bevoorraden en te delen is coördinatie en sturing nodig om van DNA -> RNA -> eiwit te komen. Het benodigde “management” met eiwitten in de cel wil ik nader toelichten in mijn lezing.

Over de Senioren Academie Sociëteit
De Senioren Academie Sociëteit (“SAS”) is sinds 2013 het belangrijkste forum voor het ontmoeten van gepensioneerde docenten in het hoger onderwijs in het noorden des lands, van de RuG, Hanze- en andere hogescholen in het noorden, allen verenigd in de “Universiteit van het Noorden”. Onderlinge kennisoverdracht en ontmoetingen zijn belangrijke aspecten van de SAS: elke tweede maandag van de maand is er een middagbijeenkomst van de leden — ook online te volgen.

Tijdens deze maandelijkse bijeenkomsten in het House of Connections is er een lezing, veelal gegeven door een van de leden over het eigen of een ander vakgebied; tijdens de nazit is er tijd, onder het genot van een hapje en drankje, voor het leggen van persoonlijke contacten met ex-docenten uit alle disciplines van de Universiteit van het noorden.