Virtuele kleuterklas wint Nederlandse Onderwijspremie 2024

Het project 'De Klas op Orde met Virtual Reality' heeft de Nederlandse Onderwijspremie 2024 gewonnen, de hoogste onderscheiding in het middelbaar beroepsonderwijs en hoger onderwijs. Het project, een samenwerking van onder andere Jolien Mouw, universitair docent Onderwijswetenschappen aan de Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen, en team Visualisatie van het Centrum voor Informatie Technologie (CIT) van de RUG, ontvangt een bedrag van €1,2 miljoen.

De Nederlandse Onderwijspremie wordt jaarlijks door het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek toegekend aan bijzondere onderwijsinitiatieven. De premie wordt uitgereikt aan onderwijsteams ter waardering van, en als impuls voor, onderwijsvernieuwing en –verbetering.

Veilige oefenomgeving

Het bewaren van de orde in de kleuterklas vraagt om heel specifieke vaardigheden en is voor beginnende leerkrachten één van de grote uitdagingen. Vooral in de onoverzichtelijke dynamische kleuterklas is het lastig om te bepalen hoe je het beste kunt reageren op gedrag van jonge kinderen. De virtuele kleuterklas helpt om studenten al tijdens de opleiding te leren omgaan met lastige situaties waardoor ze beter voorbereid zijn op de praktijk.
Met een VR-bril en een VR-klaslokaal gevuld met kleuter-avatars kunnen ze oefenen met constructieve strategieën om ordeverstoringen aan te pakken. Vanaf het moment dat de VR-bril wordt opgezet, waant de student zich echt voor de groep. Deze onderwijsinnovatie biedt studenten een veilige manier om de geleerde theorie in de praktijk te brengen waardoor ze later ook met meer plezier voor de klas staan.

Verschillende scenario’s

In het VR-klaslokaal met de kleuter-avatars kan de begeleidende docent kiezen uit verschillende uitdagende scenario’s met verschillende gedragingen, bijvoorbeeld een kind dat onder een tafel kruipt of een voorbijrijdende ambulance die de kleuters afleidt.
In de scenario’s heeft iedere gedraging zijn eigen gevolgen als de student niet tijdig ingrijpt, maar de docent kan ook tijdens de simulatie een gedraging aan- of uitzetten wanneer blijkt dat de student wat meer tijd nodig heeft of juist wat meer uitgedaagd kan worden. De VR-omgeving maakt het mogelijk om opnieuw lastige situaties opnieuw te doorlopen. Hierdoor krijgen studenten volop de ruimte om te oefenen en te ontdekken welke strategie wanneer werkt om de orde in de klas te bewaren.

Ontwikkeling VR-applicatie

De ontwikkelaars van team Visualisatie van het Centrum voor Informatie Technologie (CIT) zijn verantwoordelijk voor het maken van de VR-applicatie van de virtuele kleuterklas. Zij hebben de virtuele lesomgeving in nauwe samenwerking ontwikkeld met Jolien Mouw, bedenker van deze onderwijsinnovatie. Het idee is ontstaan tijdens een bijeenkomst van de XR-hub die het CIT sinds 2017 organiseert. Sindsdien is de VR-omgeving doorontwikkeld wat heeft geleid tot meer scenario’s en integratie van eye-tracking.

De VR kleuterklas is in het academisch jaar 2020-2021 voor het eerst ingezet. Op dit moment wordt de tool ingezet bij de academische opleiding leraar basisonderwijs aan de RUG, maar ook de Christelijke Hogeschool Ede, Hogeschool Saxion, en Thomas More Hogeschool zijn betrokken bij de toepassing en verdere ontwikkeling van de VR-kleuterklas.