ALMA vindt sterrenstof

In het hart van een recente supernova heeft de radiotelescoop ALMA (Atacama Large Millimeter/submillimeter Array) een dichte stofwolk ontdekt. Dit bevestigt het vermoeden van sterrenkundigen dat het stof waar nieuwe sterren uit ontstaan ooit is ontstaan door de explosie van een oude ster.

ALMA doet waarnemingen op verschillende frequentiebanden. De detectoren voor Band 9, die ook voor het onderzoek zijn gebruikt, werden ontwikkeld en gebouwd door SRON in Groningen, in samenwerking met sterrenkundigen van het Kapteyn Instituut voor sterrenkunde van de RUG

Met ALMA is het restant van een supernova die in 1987 is waargenomen in detail bestudeerd. De supernova (met de naam SN 1987a) betreft een ster in de Grote Magelhaense wolk, een sterrenstelsel vlak bij onze eigen Melkweg. De afstand tot de geëxplodeerde ster is 168.000 lichtjaar.

ALMA kan koud stof goed zien. Op de jaarlijkse conferentie van de American Astronomical Society presenteerden onderzoekers deze week beelden. Die laten een enorme stofwolk zien (rood) met daar omheen (in groen en blauw) de schokgolf die de explosie heeft veroorzaakt.

Vermoedelijk zal de schokgolf uiteindelijk botsen met stof dat eerder door de stervende ster is uitgestoten en dan deels terugkaatsen. Daarbij kan de terugkerende schokgolf een deel van het stof, dat onder meer bestaat uit koolmonoxide en siliciummonoxide, weer uit elkaar blazen.

De waarneming van ALMA volgde op eerdere observaties gedaan met de Herschel satelliet, waarvoor SRON Groningen ook een instrument bouwde.

De resultaten van dit onderzoek worden binnenkort gepubliceerd in het tijdschrift Astrophysical Journal Letters, een preprint is nu al beschikbaar.

Zie ook het persbericht van de ESO.