Sterrenkundigen zien nu ook infraroodlicht aangaan in jong heelal
Uit de analyse van de allereerste foto van de James Webb-ruimtetelescoop blijkt dat het in Nederland ontwikkelde MIRI-instrument nog beter werkt dan gedacht. Groningse onderzoekers tonen aan dat de infraroodtelescoop details laat zien van sterrenstelsels uit de tijd dat het heelal slechts ongeveer 1 miljard jaar oud was. Deze periode is belangrijk voor astronomen omdat toen de eerste sterrenstelsels werden gevormd. De analyse verschijnt binnenkort in The Astrophysical Journal.
De afgelopen twintig jaar moesten onderzoekers het doen met infraroodbeelden van Spitzer. Deze telescoop kon op lange golflengten slechts terugkijken tot ongeveer 2 à 3 miljard jaar na de oerknal. ‘Je zou misschien denken het miljard jaar eraf van Webb niet zo veel uitmaakt’, zegt onderzoeksleider Edoardo Iani (Rijksuniversiteit Groningen) ‘Maar dan kom je precies in de tijd dat de eerste sterrenstelsels gevormd werden. Dus we zijn heel blij met onze resultaten.’
![De foto toont sterrenstelsels uit de tijd dat het heelal slechts ongeveer 1 miljard jaar oud was. Links: de eerste foto met vier sterrenstelsels uitgelicht. Rechts de vier sterrenstelsels gezien met steeds een andere telescoop of instrument. HST is ruimtelescoop Hubble. JWST/NIRCam is het NIRCam-instrument op de James Webb-ruimtetelescoop. JWST/MIRI is het MIRI-instrument op de James Webb-ruimtetelescoop. Opvallend is bijvoorbeeld dat sterrenstelsel ID 367 niet met Hubble te zien is. | Illustratie JWST/E. Iani en K. Caputi](/sciencelinx/nieuws/2022/11/20221116-miri.jpg)
Jonge sterrenstelsels
Dankzij de infraroodbeelden van de James Webb-ruimtetelescoop zagen de astronomen onder andere sterrenstelsels die nog niet eerder waren ontdekt. Ook konden ze preciezer berekenen hoeveel sterren aanwezig waren in heel jonge, verre sterrenstelsels. De reden dat eerdere schattingen met ruimtetelescoop Hubble onnauwkeurig waren, komt doordat die een groot deel van het oorspronkelijke zichtbare licht niet opvangt omdat het is uitgerekt vanwege de uitdijing van het heelal.
Mede-auteur van de analyse, RUG-hoogleraar sterrenkunde Karina Caputi, verwacht dat er binnenkort meer en diepere beelden beschikbaar komen. ‘Misschien kunnen we dan wel een stukje doordringen in de dark ages. Toen we het MIRI-instrument ontwierpen, hadden we stiekem gehoopt dat het zou lukken, maar het lijkt nu ook echt te gaan gebeuren.’
Over MIRI
MIRI is ontwikkeld door de NASA en de ESA samen met een aantal Europese partners. De MIRI-spectrometer kwam tot stand dankzij inspanningen van de Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA) en onderzoeksinstituten in het Verenigd Koninkrijk en Duitsland. Het ontwerp en de bouw werden uitgevoerd door de NOVA Optische-Infraroodgroep bij ASTRON in Dwingeloo in samenwerking met enkele andere Nederlandse instituten en universiteiten.
Tekst: NOVA
Referentie: Edoardo Iani, Karina I. Caputi, Pierluigi Rinaldi & Vasily Kokorev: A first look into the nature of JWST/MIRI 7.7 micron sources from SMACS 0723. Geaccepteerd voor publicatie in The Astrophysical Journal en beschikbaar als preprint
Laatst gewijzigd: | 27 juni 2024 16:05 |
Meer nieuws
-
25 juni 2024
Heineken Young Scientists Award voor Casper van der Kooi
Voor zijn onderzoek in het domein Natural Sciences ontvangt Casper van der Kooi de Heineken Young Scientists Award.
-
24 juni 2024
Een plakkerigheidsmeter
Verschillende plantensoorten gebruiken kleine plakkerige druppeltjes om insecten uit te schakelen of aan te trekken. Deze druppels zouden een ideaal gifvrij bestrijdingsmiddel tegen insecten kunnen zijn. Abinaya Arunachalam heeft een apparaat...
-
20 juni 2024
Zeegras kickstarten voor een klimaatbestendige zee
Zeegras is op veel plaatsen op de wereld bijna volledig verdwenen, terwijl het unieke zoutwaterplantje een sleutelfunctie speelt in het ecosysteem. Deze week toont de BBC een mini-documentaire over het zeegrasherstelwerk van Laura Govers, ter...