Scheikunde wint FameLab in Groningen

Op donderdag 8 maart stonden tien jonge onderzoekers klaar in het Groninger Forum om deel te nemen aan de regionale voorronde van FameLab. Dit is de jaarlijkse internationale wedstrijd in wetenschapscommunicatie, georganiseerd door de British Council. De opdracht voor de deelnemers is om hun passie voor wetenschap over te brengen op een algemeen publiek in een presentatie van maximaal drie minuten. PowerPoint is verboden, net als ingewikkelde theorieën en jargon.

De opdracht is niet eenvoudig. Sommige deelnemers bleken echter zoveel tijd over te houden dat ze nog wel een tweede pitch hadden kunnen doen. Anderen bleven praten terwijl de rode waarschuwingslichten al aan gingen en werden uiteindelijk het zwijgen opgelegd door een hoornsignaal dat het einde van de drie minuten aangaf.

De behandelde thema’s varieerden van sterk theoretisch fundamenteel onderzoek tot experimenteel en soms ook zeer toegepast werk. Het was een boeiende avond voor het publiek, dat vooral bestond uit vrienden, familieleden en wat hoogleraren. Zij werden meegenomen op een reis door ruimte en tijd, van kosmische zwarte gaten tot moleculen op nanoschaal en van de oorsprong van het leven tot de toekomst van de elektronica. Hoewel de jury genoot van alle presentaties bleken er toch twee deelnemers bovenuit te steken: Marcel Eleveld en Marco Carlotti.

Valleien

Eleveld is een 24-jarige Nederlandse student van de topmaster Nanoscience. Hij is bezig met een afrondend onderzoek bij de Systems Chemistry groep van professor Sijbren Otto. Tijdens zijn pitch van drie minuten vergeleek Eleveld energie met bergtoppen en valleien om zo het concept van thermodynamica inzichtelijk te maken. Die analogie kon de jury wel waarderen. De belangrijkste boodschap van de presentatie was dat ‘er nog een heleboel moet gebeuren in systems chemistry. Er is nog een boel dat we moeten uitzoeken.’

Carlotti is een 29-jarige student afkomstig van de universiteit van Pisa. Hij doet momenteel een promotieonderzoek aan de RUG, in de onderzoeksgroep Chemistry of Molecular Materials and Devices van professor Ryan Chiechi. Naar eigen zeggen is zijn succes tijdens FameLab het gevolg van zijn hobby: theater. Hij speelt sinds de middelbare school al toneel en is in Groningen verbonden aan toneelvereniging GUTS. Zijn boodschap voor het publiek: ‘Ik wil dat mensen zich realiseren dat moleculaire elektronica niet zullen zorgen voor een radicale verandering in de bestaande technieken. Het zal meer een verfijning zijn van wat er al is.’

Plicht

Doel van FameLab is om het belang van wetenschapscommunicatie te benadrukken. Geen van de winnaars had daar tot nu toe enige training in gehad, maar ze zagen er allebei het nut van in. Eleveld: ‘Wetenschapscommunicatie is een manier om de publieke financiering van onderzoek te rechtvaardigen, maar het is ook een plicht voor wetenschappers. Misschien klinkt het wat moralistisch, maar ik denk dat het bij onze taak als wetenschappers hoort om uit te leggen wat wij doen. In het verleden was het religie die vertelde hoe de wereld in elkaar zat, nu moet de wetenschap dat doen.

Volgens Carlotti gaat wetenschapscommunicatie verder dan alleen kennis overbrengen. ‘We kunnen het gebruiken om te leren hoe wetenschappelijk denken werkt. Dat is belangrijk, we moeten niet alleen kennis doorgeven, het is denk ik nog belangrijker om te laten zien hoe je logisch en wetenschappelijk nadenkt en hoe mensen wetenschappelijke gegevens en concepten kunnen begrijpen.’

Tekst: Mónica Espinoza Cangahuala

Over FameLab
FameLab Nederland wordt georganiseerd door de British Council, samen met de organistaties KNAW en VSNU en TivoliVredenburg. De Groningse voorronde is voor de RUG georganiseerd door Science LinX. De tien winnaars van vijf regionale voorronden volgen een tweedaagse Masterclass voordat ze weer mogen optreden in de nationale finale. Die vindt plaats in het Utrechtse TivoliVredenburg op woensdag 9 mei. De winnaar van FameLab Nederland mag door naar de internationale finale, die in juni wordt gehouden tijdens het Cheltenham Science Festival.