Ben Feringa tijdens World Economic Forum & CBS News interview: investeer in lange termijn

Tijdens het World Economic Forum, de jaarlijkse bijeenkomst van topmensen uit onder meer bedrijfsleven en politiek, kreeg ook RUG-chemicus Ben Feringa het woord. In een interview dat live werd uitgezonden via internet benadrukte hij het belang van fundamenteel onderzoek: ‘Als je de juiste vragen stelt, kun je de toekomst veranderen.’

Feringa maakte in Davos deel uit van de delegatie van de European Research Council (ERC), de organisatie die Europees onderzoeksgeld verdeelt. Feringa heeft twee keer een ‘Advanced Grant’ van de ERC ontvangen. ‘Dat is geld voor vijf jaar, wat belangrijk is’, aldus Feringa. ‘Je hebt geld nodig voor lange termijn investeringen en om een team op te bouwen.’

Innovaties

Fundamenteel onderzoek moet deels een ‘speeltuin’ zijn, vindt Feringa. Er moet ruimte zijn om fouten te maken, want daar leer je van. En toeval speelt ook een rol. Zijn door licht aangedreven nanomotor was eigenlijk een nanoschakelaar die doordraaide. ‘We werkten aan met licht bediende moleculaire schakelaars die ooit in een op licht werkende computer zouden zijn te gebruiken.’ Maar de ontwikkeling van die eerste motor was daarna een kwestie van lange adem en hard doorwerken.

Feringa wees erop dat het bouwen van zijn iconische nano-auto maar liefst zeven jaar duurde. ‘We wilden leren hoe we een nanomachine konden laten bewegen.’ Dat was een lastige opgave, maar wel een die leidde tot innovaties. Toepassingen zijn er nog niet, maar misschien dat over dertig tot vijftig jaar medische nanorobots door ons lichaam reizen om kankercellen op te ruimen of defecten te repareren.

Revolutie

Feringa maakt zich hard voor fundamenteel onderzoek. Grote doorbraken zijn ooit zo begonnen. Het duurde decennia voordat de LCD-technologie uit het lab de huiskamer in kwam en vervolgens een onmisbaar onderdeel van de smartphone werd. ‘Als je de juist vragen stelt, kun je de toekomst veranderen’, is zijn overtuiging. Hij merkte op dat tijdens het World Economic Forum wordt gesproken over de “vierde industriële revolutie”. ‘Maar wetenschappers zijn nu al bezig met de vijfde en zesde revolutie!’ Daarom is het ook belangrijk dat jonge mensen de ruimte krijgen zich te ontwikkelen in onderzoeklabs: ‘Zij moeten die vragen stellen en er de komende twintig, dertig jaar aan gaan werken.’

Naast zijn pleidooi voor fundamenteel onderzoek heeft Feringa ook oog voor toepassingen. Zelf heeft hij na zijn promotie enkele jaren bij Shell gewerkt. ‘Dat was een geweldige tijd, het was een stimulerende omgeving.’ Maar het was ook een kennis met de ‘echte wereld’, waar het gaat om producten. ‘We hebben ook ondernemers nodig, die zoals de mensen van Apple technologie omzetten in een product als de iPhone. In tien jaar tijd is de hele samenleving hierdoor veranderd.’

Het hele interview is terug te zien op de website van het WEF
Het interview met CBS News Moneywatch is terug te zien op de website van CBS News.