Derde klas RSG de Borgen op bètasnuffel

Klas 3 gymnasium van RSG De Borgen uit Leek kwam op 6 juni langs op het Zernikecomplex voor een 'bètasnuffel', georganiseerd door Science LinX. Mentor Anneke de Vries schreef een verslag.

In de vroege ochtend richting Groningen een slanke sliert vrolijk fietsend volk. Tijd voor het jaarlijkse uitje naar het Zernikecomplex voor een dagje snuffelen aan bètastudies! En we snuffelden…! Gerco Onderwater legde ons de gedachten van enkele vermaarde natuurkundigen uit en maakte duidelijk dat massa en gewicht verschillende dingen zijn. Dezelfde massa is bijvoorbeeld een stuk minder zwaar op de maan dan op aarde.

En er zijn soorten massa, zoals de aantrekkende en de aangetrokken massa. En welke weegschaal is nog bruikbaar op de maan? Er vlogen ons ook formules om de oren die ik als alfa hier niet durf te herhalen, laat staan uit te leggen. En…hoe zit het met het Higgs deeltje? Geen massa, geen gewicht, leeg en toch aanwezig? Met een enorme deeltjesversneller is het bestaan ervan overtuigend aangetoond. Wonderlijk!

Nietigheid

Daarna een klimpartij naar de sterrenwacht waar de trouwe telescoop al in positie stond. Speciaal voor ons werd hij gedraaid richting een andere planeet, zodat we konden zien hoe dat in zijn werk ging. Ook de koepel liet men duizeligmakend ronddraaien, maar helaas ging hij vandaag niet open vanwege het te slechte weer. We kregen wel foto’s geprojecteerd van wat er zoal door deze telescoop waargenomen wordt, met een prima uitleg erbij van sterrenkundigen Casper en Marlies. In de oneindigheid van ons met honderdduizenden sterrenstelsels gevuld heelal kregen we een gevoel van nietigheid...

Gelukkig kunnen we de sterren en het heelal wat dichterbij halen door naar motieven van sterren te kijken en enkele heldere planeten om de hoek (lees: slechts tientallen lichtjaren verwijderd) te bestuderen: Marlies liet ons aansluitend proeven aan Stellarium, een digitaal programma dat je op de eigen computer kunt downloaden. Er bestaat ook een app voor de telefoon waarmee de sterrenhemel verklaard wordt wanneer je je telefoon op de hemel richt. Probeer dit ook zeker thuis!

Windkracht 7

De dag werd afgesloten door ecoloog Christiaan Both die een warm verhaal hield over dat fantastische kleine vogeltje dat zulke geweldig lange vliegreizen op eigen kracht (!) van en naar Afrika maakt. Daar brengen ze de winter door en hier komen ze broeden. Hoe weten ze wanneer ze hierheen moeten vertrekken, hoe zien de eitjes eruit en de jonge diertjes, wat eten ze, hoe krijgen ze dat en waar en wanneer vinden ze dat…? Enorme verzamelingen data zijn er al over dit kleine dappere diertje, o.a. door een piepklein zendertje dat op de tengere lijfjes is gemonteerd en dat veel feiten verzamelt die aanleiding geven tot verder onderzoek.

Op de terugweg een verwaaide en steeds ieler wordende (want bij eigen huis afslaande) groep uitgeputte pubers wier hoofden vol feiten en formules zaten. Men trapte zich een slag in de rondte met windkracht 7 of 8, maar gelukkig bleven de beloofde buien die in buienrader dieprood ingekleurd waren achterwege.

We hadden een fantastische dag! Wij van de Lindenborg willen ook op deze plek jullie allemaal nog eens heel hartelijk bedanken voor dit inkijkje in de mogelijkheden van bètastudies. Volgend jaar komen we graag weer!

Tekst: Anneke de Vries (mentor klas 3 gymnasium)