Zonnige ZONdag bij het Infoversum

Zondag 10 mei was het voor het eerst ZONdag: een waarneemmiddag voor de zon, met allerlei extra activiteiten, georganiseerd door de Blaauw Sterrenwacht en SRON Netherlands Institute for Space Research. Ongeveer 150 bezoekers (waaronder veel kinderen) kwamen langs bij het Infoversum, de locatie voor de ZONdagen.

De Groninger Vereniging voor Weer- en Sterrenkunde, en ASTRON hebben zonnetelescopen beschikbaar gesteld voor deze middagen. Die zijn uitgerust met speciale filters om veilig naar de zon te kijken. Een ‘H-alpha filter’ laat licht van één specifieke rode kleur door en geeft zicht op zonnevlammen, enorme uitbarstingen op het zonneoppervlak. Die vlammen zijn vaak enkele malen groter dan de Aarde! Bezoekers waren er over verwonderd dat zonnevlammen in slechts enkele minuten kunnen opkomen en weer verdwijnen.

Andere filters houden bijna al het zonlicht (zeker 99,999 procent) tegen. Hiermee zie je de zon in het wit met gedetailleerde donkere zonnevlekken en witte filamenten. Er waren minstens 12 grote zonnevlekken zichtbaar, waaronder Active Region 2339 (AR2339). Deze spuwde de woensdag voor de ZONdag (6 mei) een gigantische zonnevlam van de zwaarste categorie uit. De UV- en röntgenstraling van deze uitbarsting zorgden voor een ernstige verstoring van het radioverkeer op de Stille Oceaan.

Naast het kijken door een zonnetelescoop konden de bezoekers ook aan allerlei activiteiten meedoen. Binnen was er uitleg over wat bezoekers allemaal konden zien op de zon door hoogleraar sterrenkunde Inga Kamp van het Kapteyn Instituut voor sterrenkunde van de RUG.

Met zelfgebouwde spectroscoopjes konden bezoekers het licht van de Zon in een regenboog ontleden. In het Zonlichtspel moesten kinderen een lichtdeeltje door het binnenste van de Zon naar buiten leiden. Verscheidene bezoekers combineerden hun ZONdag met een full dome-film in het Infoversum.

Tot en met zondag 14 juni kan een ZONdag worden georganiseerd wanneer het zonnig is. De Blaauw Sterrenwacht maakt elke keer 2 dagen van tevoren bekend of het doorgaat. De reeks wordt op zondag 21 juni afgesloten met een speciaal evenement voor International SUNday. Deze laatste zondag gaat sowieso door, onafhankelijk van het weer. Voor meer informatie, zie www.rug.nl/sterrenwacht.