Zout moet basisscholieren inspireren

Voor het vijfde jaar rijdt de Zout Express van de faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen van de RUG weer naar basisscholen in het Noorden. Om de Willie Wortel in kinderen van groep 7 en 8 wakker te maken.

Theo Jurriëns is de man achter de Zout Express. Vijf jaar gelden heeft hij, in samenwerking met chemiebedrijf en zoutproducent AkzoNobel, het zout-programma opgezet. Eerst in de Discoverytruck, die eigenlijk bedoeld was voor middelbare scholen, maar sinds enige tijd met een aparte wagen.

“We zoeken de Willie Wortels van de scholen”, vat Theo zijn ‘missie’ samen. De Zout Express geeft de kinderen een grote hoeveelheid informatie over zout en zoutwinning en presenteert de zoutkristallen groeiwedstrijd. “Het is een tweetrapsraket. De leerlingen krijgen informatie over zout en ze kunnen zelf als wetenschapper aan de slag in de wedstrijd.” Jonge kinderen laten zien hoe leuk wetenschap kan zijn is een belangrijke doelstelling voor Theo.

Zoutkristallen groeien is een kwestie van geduld. “Je ziet soms een week lang niets gebeuren. Voor de wedstrijd moeten de deelnemers een logboek bijhouden. ‘Moet ik dan ook opschrijven dat er niets te zien is?’ vragen ze mij wel eens. Natuurlijk, dat hoort ook bij een experiment.” Doel van de wedstrijd is een zo mooi en origineel mogelijk zoutkristal te laten groeien. Dat kan door kleurstof toe te voegen, of door een originele vorm in de zoutoplossing te dompelen zodat een ‘Golden Gate Bridge’ of een spinnenweb van zoutkristallen ontstaat.

Af en toe zien de makers onverwachte dingen. “Er was eens een meisje dat badolie als kleurstof had toegevoegd. Er ontstonden toen heel mooie rechte naalden. We dachten eerst dat het iets uit die badolie was, maar onder de microscoop zagen we dat het zuiver zout was.” Ook kreeg een deelnemer een keer ‘zoutschotsen’ in de oplossing. “Vermoedelijk omdat de oplossing te veel zout bevatte en er kristallen aan het oppervlak gingen groeien.”

Op basis van de logboeken kiest een jury een aantal finalisten die tijdens een speciale bijeenkomst bij de RUG hun zoutkristal laten zien en er een praatje van tien minuten over houden. Heeft Theo nog een tip voor deelnemers? “Nou, wat wel opvalt, de kinderen werken vaak in teams. Maar alle winnaars werkten alleen!”

Het effect van de Zout Express op studiekeuze van kinderen is eigenlijk niet te meten. Theo: “Maar AkzoNobel vindt het leuk genoeg om de truck te blijven sponsoren. En mijn criterium is het enthousiasme van de kinderen, wanneer ze hun vragen stellen of hun kristallen groeien.”

De Zout Express rijdt tot 19 oktober door Noord Nederland. Daarna staat de truck twee weken in Amersfoort, bij het hoofdkantoor van AkzoNobel om vervolgens zes weken langs Twentse scholen te toeren. Meer informatie op de website van de Zout Express.