Schieten met stoom

Voor onderhoudende experimenten heb je niet per se een groot laboratorium nodig. Zo kun je thuis lekker loodgieteren aan je eigen stoomkanon.

Een groepje hoge militairen, een paar ingenieurs en niemand minder dan Winston Churchill zelve kwamen begin 1940 bij elkaar voor een test met een nieuw soort luchtafweergeschut: de Holman Projector. Het principe van de Holman Projector is letterlijk eeuwenoud: gebruik stoom om je projectiel mee weg te schieten. Bedacht door Archimedes en daarna aan de vergetelheid ontworsteld door achtereenvolgens Cicero, Petrarca en Leonardo da Vinci. En Churchill dus.

De Holman Projector was bedoeld om scherpe handgranaten naar laag overkomende vliegtuigen te schieten, alleen had niemand eraan gedacht om handgranaten mee te nemen voor de test. De ingenieurs dachten dat de militairen voor een kistje granaten zouden zorgen en omgekeerd dachten de militairen – nou ja, vul zelf maar in.

Terwijl de premier steeds humeuriger werd, kreeg een van de ingenieurs een ingeving: bierflessen. Voor de picknick na afloop was een voorraadje bier beschikbaar. De eerste fles ontplofte in de loop, maar de vijf daaropvolgende troffen allemaal doel, waar ze volgens ooggetuigen “in een wolk van schuim en glassplinters” uit elkaar spatten. Verkocht. De firma Holman leverde een paar duizend stuks, vooral voor marineschepen waar de apparaten werden aangesloten op de stoomketel in de machinekamer.

Een probleem: bij een aanval van de Luftwaffe moest een matroos achtereenvolgens een handgranaat zonder pin van bovenaf in de loop gooien, richten, met een voetpadaal het kanon afvuren en dekking zoeken. De omslachtige manier van schieten en het geringe bereik – maximaal tweehonderd meter – maakten het kanon net zo gevaarlijk voor de verzender als voor de ontvanger.

Zeelieden gebruikten de Holman Projector daarom liever niet, hoewel volgens diverse bronnen het kanon recreatief werd gebruikt om aardappelen van het ene schip naar het andere te schieten.

Je eigen stoomkanon bouw je met onderdelen uit het verwarming- en waterleidinggangpad van de bouwmarkt. Twee waarschuwingen: een slecht gebouwd kanon is levensgevaarlijk en een onoordeelkundig gebruikt kanon is ook levensgevaarlijk. Het kanon bevat stoom onder hoge druk, waaraan je je zeer ernstig kan verbranden. Daarnaast kan bij te hoge druk het stoomcompartiment ontploffen, waarbij de koperen scherven in het rond vliegen.

Met die waarschuwing op zak kun je gaan shoppen. Koop waterleidingbuis van 12, 15 en 22 millimeter doorsnee, twee knelkoppelingen (12-15 mm en 15 - 22 mm), een 22 millimeter afsluitkap, een kogelkraan met een extra schroefdraad voor een aftappunt en een manometer.

Als je toch in de bouwmarkt bent, haal dan direct een pijpensnijder – een apparaatje waarmee je koperen waterleidingbuis eenvoudig in mootjes hakt. Verder heb je een rolletje teflontape en een waterpomptang nodig.

Het stoomkanon zelf is een veredelde legpuzzel. Van achter naar voor heb je een afsluitkap nodig, een kort stuk 22 mm buis, de kogelkraan, nog een stuk 22 mm buis, een knelkoppeling, een stuk 15 mm buis, nog een knelkoppeling en tot slot een decimeter 12 mm buis. Draai de afsluitkap met een waterpomptang op het uiteinde van de buis, doe hetzelfde met de stukken buis en de knelkoppelingen en draai de twee helften van het kanon aan de kogelkraan. Wikkel teflontape om de schroefdraad van de manometer, draai die in het aftappunt van de kraan en je bent klaar om te schieten.

Klem de BOEM-projector in een bankschroef of een statief, open de kraan, spuit via de loop twee milliliter water in het stoomcompartiment, sluit de kraan en verwarm het compartiment met een gasbrander. Als projectiel gebruikte de BOEMredactie een piepschuim raketje, maar je kunt ook een rubberen stop, een prop krantenpapier of een marshmellow gebruiken.

Auteur: Ernst Arbouw