Ontbijt voor ijzervreters

Voor onderhoudende experimenten heb je niet per se een groot laboratorium nodig. Je kunt het ijzer uit de cornfl akes zichtbaar maken met de magneet uit een oude harde schijf.

Het is 115 jaar geleden dat de Amerikaanse sanatoriumarts Dr. John Kellogg het allereerste bordje cornfl akes serveerde. Kellogg (1852 – 1943) geloofde – net als zijn Europese tegenhanger Dr. Maximilian Bircher-Benner, de uitvinder van de muesli – in de heilzame werking van een dieet van graan, groente en fruit. In zijn kliniek onderzocht hij allerlei graansoorten.

Naar verluidt werden de cornflakes ontdekt door in de keuken de inhoud van een pannetje gekookte tarwe door een pers te trekken. Tot ieders verbazing rolden er aan de andere kant vlokken uit.

Het recept werd verder uitgewerkt. De gebroeders John en Will Kellogg kregen zelfs een patent, maar al snel ontstond een bitter verschil van inzicht. John wilde het recept zuiver houden. Het dieet in zijn kliniek was, kort gezegd, nogal vreugdeloos, en hij wilde beslist niet dat er suiker zou worden toegevoegd aan het graanmengsel. Suiker, maar ook kruiderijen en vlees, zouden leiden tot oncontroleerbare passies met bandeloos seksueel gedrag en – oh gruwel – zelfbevrediging.

Will was pragmatischer. Hij zag het marktpotentieel en begon cornflakes te maken mét suiker. De ruzie tussen de broers liep zo hoog op dat de rechter eraan te pas kwam; Will kreeg gelijk.

John Kellogg richtte zich daarnamop zijn kliniek en het schrijven van boeken over rassenscheiding (voor), eugenetica (voor), seks (tegen) en roken (ook tegen).

Zijn broer Will stampte in een paar jaar tijd een enorm succesvol ontbijtbedrijf uit de grond. Zijn gestileerde handtekening prijkt al meer dan honderd jaar op de cornflakes.

Aan moderne cornflakes wordt niet alleen suiker toegevoegd maar bijvoorbeeld ook ijzer. Afhankelijk van product en merk bevatten ontbijtgranen per honderd gram tussen de vijf en vijftien milligram ijzer. Dat kun je met een magneet zichtbaar maken. Neem daarvoor een flinke handvol cornflakes en maal die in een keukenvijzel fi jn; hoe fi jner het poeder, hoe beter het resultaat. Neem als je geen keukenvijzel hebt een lepel en een glazen bakje.

Strooi het poeder op een stukje papier en ga daar langzaam met een sterke magneet onderdoor. In het Boemlab gebruikten we een grote neodymiummagneet uit een oude harde schijf. Na een paar rondjes onder het blaadje met gemalen cornflakes, zie je dat een kleine hoeveelheid bruinzwarte korreltje de beweging volgt: ijzer.

Het ijzer in de cornflakes – je kunt ook Brinta of een ander ijzerversterkt ontbijtproduct nemen – is precies hetzelfde spul waarvan spijkers, stalen ladekasten en spoorrails worden gemaakt. Het wordt in zuivere vorm toegevoegd omdat het gebruik van ijzerzouten, waarin het metaal in ionvorm voorkomt, slecht is voor de houdbaarheid. Het idee is dat het via de spijsvertering door het lichaam wordt opgenomen, maar een speurtocht op internet wijst uit daar heel wat voedingsdeskundigen aan twijfelen.

Het lichaam heeft ijzer nodig voor de aanmaak van hemoglobine, dat zorgt voor het transport van zuurstof in je bloed. Als gevolg van een slecht, onevenwichtig dieet kun je een ijzertekort (bloedarmoede) oplopen. Het omgekeerde bestaat ook, zogeheten hemochromatose (ijzerstapelingsziekte), een aandoening waarbij het lichaam te veel ijzer opneemt uit de voeding. IJzerstapeling kan leiden tot hartklachten en levercirrose en wordt behandeld met aderlating. Eerlijk gezegd lijkt een onevenwichtig dieet een leukere remedie.

Auteur: Ernst Arbouw