Kosmisch afluisteren
Luisteren is leren. En omdat afluisteren net even iets leuker is dan gewoon toehoren, hebben we in de tentoonstelling van Science LinX een fluisterschaal neergezet. Geluid van een verre bron kun je opvangen met deze schaal, meters verderop. Door de vorm van de schaal wordt het invallende geluid enorm versterkt. Ontdek zelf welke bijzondere geluiden dit zijn…
Brandpunt van geluidsgolven
De fluisterschaal van Science LinX is in feite een ‘parabolische spiegel’. Dit is een instrument waarmee je golfsignalen kunt opvangen en versterken. De werking is het beste uit te leggen aan de hand van licht. Wanneer je met een parabolische spiegel licht opvangt, zorgt de spiegel ervoor dat het invallende licht weerkaatst wordt. Door de parabolische vorm gaan de weerkaatste lichtstralen daarbij door één punt: het brandpunt. Zo kun je hier hoge temperaturen opwekken: een heus brandpunt dus. Je vindt hetzelfde principe terug in de koplampen van auto’s, in zonnecollectoren, in klassieke afluisterapparaten en in vuurtorens.
Radiotelescopen in Nederland
Een andere toepassing van de parabolische spiegel is de telescoop. Zowel de optische telescoop als de radiotelescoop, want ook radiosignalen laten zich makkelijk bundelen in zo’n instrument. Een goed voorbeeld hiervan vinden we midden in Drenthe. Hier staan veertien enorme parabolische spiegels klaar om radiosignalen uit de ruimte op te vangen. De schotels hebben elk een doorsnede van 25 meter en vormen samen een telescoop van bijna drie kilometer: De Westerbork Synthese Radio Telescoop (WSRT). Onderzoekers uit verschillende landen, waaronder ook onze eigen sterrenkundigen van het Groninger Kapteyn Instituut, maken gebruik van de WSRT om ver verwijderde objecten in de kosmos te beluisteren.
Luisteren naar de Melkweg
Luisteren is leren, geldt zonder meer in de sterrenkunde. Door slim te luisteren op verschillende golflengtes hebben onze onderzoekers met de WSRT sinds de ingebruikname in de jaren ’70, al veel van de geheimen van het heelal ontraadseld. Zo leverden de veertien parabolische spiegels bijvoorbeeld essentiële informatie over de grootte en vorm van de Melkweg. In 2000 zetten sterrenkundigen de telescoop in bij de zoektocht naar de vermiste Mars Polar Lander. Tegenwoordig gebruiken onze wetenschappers de WSRT onder andere voor onderzoek naar de evolutie van ver weg gelegen sterrenstelsels.
Waterstofstraling
Om dit te onderzoeken kijken ze bijvoorbeeld naar de hoeveelheid en de verdeling van waterstofgas in een sterrenstelsel. Dit simpele atoom, dat gemaakt is tijdens de oerknal, is het basiselement voor de vorming van sterren en sterrenstelsels. Sterren worden vaak met duizenden tegelijk geboren uit compacte, instabiele gaswolken die voornamelijk bestaan uit waterstof. Het merendeel van alle zichtbare materie in de ruimte is waterstof en de WSRT kan de straling van deze waterstofatomen opvangen. Zo komen we steeds meer te weten over de ontstaansgeschiedenis van sterrenstelsels.
Supercomputer
Dankzij de WSRT, gecombineerd met een nieuwe ontvanger en een supercomputer die razendsnel enorme hoeveelheden data verwerkt, kunnen we hier in het Noorden tegenwoordig letterlijk en figuurlijk op grote schaal afluisteren.
Links
Colofon
Met bijzondere dank aan: Hüttinger Exhibition Engineering. Neem contact op met iemand van Science LinX indien je hier ook genoemd zou moeten worden.
Auteur
Siëlle Gramser
| Laatst gewijzigd: | 01 oktober 2015 16:21 |