Spectrums of belonging

Wanneer hoort een migrant erbij? Geaccepteerde culturele en religieuze identiteiten.

Gedwongen migratie en asiel zijn de afgelopen jaren binnen het politieke en publieke debat aan de orde van de dag. Ook in seculiere samenlevingen als Nederland en Australië lijken zorgen omtrent migratie en vluchtelingen in toenemende mate, doch meestal impliciet, te gaan over religie en religieuze verschillen tussen ‘de Nederlander’ of ‘de Australiër’ en de nieuwkomer.

In dit proefschrift beargumenteert Aukje Muller dat de mate waarin een nieuwkomer op ‘de Nederlander’ of ‘de Australiër’ lijkt – op religieus en cultureel vlak – voor een belangrijk deel bepaalt of iemand welkom is en thuishoort in Nederland of Australië. Ondanks de toegeschreven seculiere identiteit van Nederland en Australië blijft religie een grote rol spelen in het idee van 'Nederlanderschap', en bepaalt dus voor een groot deel wie daarbij hoort en wie niet.

Parlementaire debatten in beide landen over vluchtelingen en asiel tonen een duidelijk onderscheid tussen ‘goede’ en ‘slechte’ vluchtelingen, nauw verbonden met opvattingen over ‘goed’ burgerschap die focussen op het belang van hardwerkende, gezagsgetrouwe burgers die nationale, progressieve, ‘joods-christelijke’ waarden uitdragen. Daarnaast zijn ‘goede’ vluchtelingen, zo blijkt uit de analyse van deze debatten, vluchtelingen die de meeste kans maken op een succesvolle integratie en van toegevoegde economische waarde zijn. In beide nationale contexten ligt aan deze categorisatie van vluchtelingen een migratiegeschiedenis ten grondslag waarin angst voor de ander, versterkt door de internationale dreiging van terrorisme, de migratiepolitiek heeft gedefinieerd.

Naast de parlementaire debatten staan ook de ervaringen van vluchtelingen zelf centraal in dit onderzoek. Deze levensverhalen laten zien dat een gevoel van thuis, insluiting en uitsluiting beïnvloedt kunnen worden door politieke debatten en aannames over religie, maar daarnaast onderhevig zijn aan allerlei andere factoren zoals de aanwezigheid van familie en vrienden, een baan, en een gevoel van veiligheid.

Proefschrift: https://hdl.handle.net/11370/da3183af-f425-40ff-8ae2-d05ef220c4f0