Mecca in Morocco: articulations of the Muslim pilgrimage (Hajj) in Moroccan everyday life

De bedevaart naar Mekka in het leven van alle dag van Marokkaanse moslims

Kholoud Al-Ajarma bespreekt in haar proefschrift hoe de bedevaart naar Mekka, de Hajj, is ingebed in de hedendaagse Marokkaanse samenleving. Ze concludeert dat de betekenis van de bedevaart naar Mekka de uitvoering van de riten van de bedevaart als zodanig overstijgt. Als pelgrims huiswaarts keren, brengen ze onvermijdelijk nieuw moreel, spiritueel of zelfs materiëel kapitaal met zich mee als gevolg van hun Hajj ervaring. Met andere woorden: hoewel de bedevaart buiten hun dagelijkse leefwereld plaatsvindt, is deze stevig ingebed in het dagelijks leven van Marokkanen. Pelgrims streven te leven naar het prestige dat hun nieuwe titel als al-ḥājj/al-ḥājja met zich meebrengt, een titel die tegelijkertijd met de verantwoordelijkheid komt om ‘trouw’ te zijn aan de nieuwe status als iemand die Mekka heeft bezocht.

Met als uitgangspunt het perspectief op pelgrimage als een vorm van ‘lived religion’, luidt de centrale onderzoeksvraag van Al-Ajarma: Hoe figureert de Hajj in het dagelijks leven van Marokkanen en hoe komen Marokkaanse concepties van de Hajj tot uitdrukking in de praktijken van alledag van pelgrims? Het betoog dat als een rode draad door het proefschrift loopt is dat hoewel de Hajj plaatsvindt op een plek die ver verwijderd is van Marokko, en dus buiten het dagelijkse bestaan van pelgrims, de praktijken, ervaringen en betekenissen die zij toekennen aan de bedevaart mede gevormd worden door hun dagelijkse leefwereld en dat deze betekenissen op hun beurt vormgeven aan dat dagelijks bestaan. Al-Ajarma laat vanuit verschillende invalshoeken zien hoe de dagelijkse Marokkaanse context vormgeeft aan de manier waarop pelgrims hun ervaringen duiden, en, andersom, hoe pelgrims die de Hajj hebben volbracht zichzelf positioneren en gepositioneerd worden binnen de verschillende netwerken waarvan zij deel uitmaken. De nadruk in het proefschrift ligt dus specifiek op de uiteenlopende manieren waarop de ervaringen en status die de eretitel van ḥājj/ ḥājja met zich meebrengt een stempel drukken op sociale relaties en dagelijkse bezigheden van mensen die bedevaart hebben volbracht. Al-Ajarma bespreekt hoe de herinneringen aan de Hajj en aan Mekka en Medina hun manier van doen, de waarden en houdingen, en identificatie van Marokkaanse pelgrims als Marokkaans staatsburger beïnvloeden. Oftewel: hoe de beleving van de Hajj als referentiepunt fungeert voor de persoonlijke en sociale identiteit van pelgrims uit Marokko.

Proefschrift: http://hdl.handle.net/11370/1483c611-4ac5-4f49-863d-40f372161475