Smeltwaterpoeltjes brengen ijsvrije Noordpool in zicht (rond 2035) | Interview met Richard Bintanja

--- only available in Dutch ---

Als gevolg van de opwarming smelt het zee-ijs rond de Noordpool langzaam weg: het huidige ijsoppervlak is 's zomers zo'n 40 procent kleiner dan veertig jaar geleden. Zet die opwarming door, dan wordt een ijsvrije Noordpool onvermijdelijk. Maar wanneer? Britse onderzoekers denken dat het al over vijftien jaar zover zal zijn.

Een onderzoeksteam van de universiteit van Reading gebruikte een fijnmazig klimaatmodel waarmee het een relatief warme periode voorafgaand aan de laatste ijstijd kon nabootsen. Tijdens deze periode, het eemien, was de Noordelijke IJszee 's zomers volledig ijsvrij.

Hoewel het op het toppunt van die periode iets warmer was dan nu, kan dat geen volledige afsmelting van het poolijs verklaren. Er moeten versterkende factoren hebben gespeeld die het ijsverlies in een stroomversnelling hebben gebracht. En een van die factoren zal in de huidige opwarming weer kunnen opspelen, zo schrijven de Britten in Nature Climate Change : smeltwaterpoeltjes.

Opwarming creëert poeltjes die opwarming versterken

Ook door de huidige opwarming vormen zich steeds vaker plassen van smeltwater, zowel op dikke ijskappen als Groenland en Antarctica, alsook op het drijvende zee-ijs van de Noordpool. Omdat dit smeltwater veel meer zonnewarmte absorbeert dan het onderliggende ijs, versterken de poeltjes de lokale opwarming.

Dat blijkt ook uit temperatuurreconstructies. Gemiddeld was het eemien op het hoogtepunt 1,5 graden warmer dan het huidige klimaat. Het poolgebied was 's zomers echter maar liefst 4 tot 5 graden warmer, wat suggereert dat er destijds meer zonnewarmte werd geabsorbeerd.

Is deze factor inderdaad sterk genoeg om al in 2035 een ijsvrije Noordpool te hebben? NU.nl vroeg het aan een Nederlandse expert: poolonderzoeker Richard Bintanja van het KNMI en de Rijksuniversiteit Groningen.