VVD jaaroverzicht 1980

Uit: L. Koeneman ‘Greep uit de politieke gebeurtenissen in Nederland gedurende het jaar 1980’ in: I. Lipschits (red.), Jaarboek 1980 Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen(Groningen 1981), 117-131, aldaar 130-131.

Op 25 en 26 april hield de VVD haar congres in Groningen. Fractieleider Koos Rietkerk zei tot het congres van harte te hopen dat het CDA eraan zou willen meewerken het kabinetsbeleid tot een goed einde te brengen. Hij deed een beroep op het CDA om het Kabinet het komende jaar minder hinderlijk voor de voeten te lopen dan de afgelopen weken. Rietkerk signaleerde in het regeringsbeleid een aantal goede elementen, maar constateerde toch dat er wat de VVD betrof het laatste jaar voor de verkiezingen meer diende te gebeuren.

In een interview van ‘Hier en Nu’ van de NCRV zei minister Hans Wiegel weer beschikbaar te zijn als lijsttrekker. Op het congres stelde hij als voorwaarde voor het lijsttrekkerschap dat het kabinetsbeleid inzet van de verkiezingen zou worden. Wiegel pleitte voor een duidelijk verkiezingsprogramma en geen ‘lijst van fraaie wensen’. Wiegel, en ook Haya van Someren-Downer, prezen Dries van Agt om diens duidelijke uitspraken over samenwerking met de VVD.

Naar aanleiding van een opmerking in het ontwerp-beginselprogramma van de Commissie-Geertsema over mogelijke samenwerking tussen VVD, D'66 en PvdA heeft het hoofdbestuur van de VVD in een brief duidelijk gemaakt dat het voorlopig geen mogelijkheden ziet tot samenwerking met de PvdA. De verschillen op soçiaal-economisch gebied en defensie zijn nog altijd groot. Op 30 en 31 mei werd een congres gehouden ter vaststelling van het ontwerp-beginselprogramma, getiteld Liberaal Manifest 1980.

Op aandrang van het congres kreeg de Commissie-Geertsema de opdracht de economische paragraaf uit de ontwerp-beginselverklaring te herschrijven. Op 5 en 6 september congresseerde de VVD voor de tweede maal over het Liberaal Manifest. Hier werden de hoofdlijnen van het Manifest vastgesteld. De Commissie-Geertsema zal alle amendementen verwerken en in het najaar zal de VVD zich uitspreken over de definitieve versie van het beginselprogramma.

Op 19 september kwam in Amersfoort de partijraad van de VVD bijeen. De partijraad had grote bezwaren tegen de plannen van VVD-minister Arie Pais van Onderwijs om te korten op de salarissen van het onderwijzend personeel. Een motie van afkeuring van de plannen van Pais werd op aanraden van het hoofdbestuur ingetrokken. Een ander belangrijk punt vormde de besteding van extra aardgasopbrengsten. Wiegel en Rietkerk wilden dat de opbrengsten rechtstreeks naar de bedrijven zouden gaan. Ze dreigden dat de VVD uit de regering zou stappen, indien dit niet ging gebeuren.

Op 2 oktober heeft de VVD haar ontwerp-verkiezingsprogram 1981-1985 Samen aan het werk gepubliceerd. In maart 1981 zal het definitief worden vastgesteld.

Op 12 november overleed Van Someren-Downer, fractievoorzitter van de Eerste Kamerfractie van de VVD. Van 1959 tot 1968 was zij lid van de Tweede Kamer voor de VVD. In 1969 werd ze gekozen tot voorzitter van de partij, wat ze bleef tot 1975. In 1974 werd Van Someren lid van de Eerste Kamer; in 1976 volgde ze Harm van Riel op als voorzitter van haar fractie.

Op 13 december is Van Riel overleden. Van Riel was van 1958 tot 1976 fractievoorzitter van de VVD voor de Eerste Kamer. In 1977 werd hij benoemd tot erelid van de VVD.

In december heeft de verkiezingsraad van de VVD de kandidatenlijst voor de Tweede Kamerverkiezingen vastgesteld: 1. Hans Wiegel; 2. Nelie Smit-Kroes; 3. Koos Rietkerk; 4. Ed Nijpels; 5. Annelien Kappeijne van de Coppello.