De Groenen jaaroverzicht 1998

Uit: B. de Boer, P. Lucardie, I. Noomen en G. Voer­man, 'Kroniek 1998. Overzicht van de partijpolitieke gebeurte­nissen van het jaar 1998' in: G.Voerman (red.), Jaarboek 1998, Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen (Groningen 1999), 14-94, aldaar 55-57.

Inleiding

Voor De Groenen bracht 1998 eerst hoop en vervolgens teleurstelling: na voorspoedige gemeenteraadsverkiezingen werd bij de Tweede-Kamerverkie­zingen werderom de gehoopte zetel niet gehaald.

Congres

De Groenen bestonden in 1998 vijftien jaar en vierden dat met een feestelijk congres op 14 maart in Nijmegen. Het congres werd toegesproken door de Duitse Europarlementariër mevr. E. Müller (lid van Die Grünen), de priester en voormalig Europarlementariër H. Verbeek, de schrijver K. Eykman en de politicoloog M. Wissenburg.

Interview Bierman

In april kwam senator M. Bierman onder vuur te liggen toen hij in een inter­view had voorgesteld om vluchtelingen voortaan naar Jutland of andere dunbevolkte gebieden in Europa te sturen, omdat Nederland te vergelijken viel met een ’sloep zo vol dat hij dreigt om te slaan’ (De Groene Amsterdammer, 1 april 1998). Zowel leden van regionale partijen (die samen met De Groenen Bierman in de Eerste Kamer hadden gekozen) als van De Groenen distantieer­den zich van zijn ’eco-fascistische opvattingen’ (De Groene Amsterdammer, 13 mei 1998).

Gemeenteraads-en Tweede-Kamerverkiezingen

De gemeenteraadsverkiezingen verliepen zoals vermeld voorspoedig voor De Groenen. Zij behielden hun zetels in Zwolle en Leiden (samen met de groe­pering Leiden Weer Gezellig), wonnen er in Nijmegen een zetel bij en haalden in Amsterdam in combinatie met Amsterdam Anders drie zetels, twee meer dan De Groenen alleen in 1994 hadden gewonnen.

Deze resultaten stemden de partij hoopvol voor de Tweede-Kamer-verkiezingen. De voorbereidingen hiervoor waren reeds in 1997 gestart (zie Jaarboek 1997 DNPP, blz. 50-51; zie verder ook het artikel van A.P.M. Lucardie in dit Jaarboek). Op 2 mei werd de verkiezings-campagne feestelijk afgesloten met een optreden van ’Henk Westbroek en consorten’ in Utrecht. Westbroek, oprichter van de lokale partij Leefbaar Utrecht, was tevens lijstduwer van De Groenen. De partij had nog meer bekende Nederlanders bereid gevonden op een onver­kiesbare plaats van de lijst te gaan staan, zoals tv-presentator J. Brink en cabare­tier/schrijver H. Dorrestijn. Het mocht niet baten: hoewel peilingen aanvankelijk wel op een zetel duidden, bleven De Groenen op 0,2% van de stemmen steken. De teleurstelling over de uitslag was dan ook groot.

Toekomstdiscussie

Als gevolg van de verkiezingsuitslag ontspon zich evenals in 1994 een discussie binnen De Groenen over het voortbestaan van de partij. Hierin waren drie stand­punten te onderscheiden:

1. Zelfstandig blijven, maar de partij vooral van onderop opbouwen en inhou­delijk verbreden door een beginselverklaring vast te stellen en mogelijk de naam te wijzigen;
2. Het ’platform-model’: wel aan lokale verkiezingen zelfstandig deelnemen maar landelijk opgaan in een (federatief) samenwerkings-verband met regionale partijen, dat ’Nederland Anders’ zou kunnen gaan heten (naar analogie met Amsterdam Anders);
3. Aansluiting bij GroenLinks.

Aanvankelijk was de eerste optie minder duidelijk geformuleerd. Op een sympo­sium op 3 oktober in Utrecht werden de drie opties in deze vorm toegelicht en besproken. Het partijbestuur bleek een voorkeur voor de eerste variant te hebben.

Een matig bezocht partijcongres koos op 12 december in Utrecht eveneens voor de eerste optie, met twintig stemmen tegen vijf. De tweede optie kreeg ­ondanks de steun van senator M. Bierman -slechts vier stemmen, de derde variant kende maar twee voorstanders. Het partijbestuur besloot vervolgens een beginsel-verklaring te laten opstellen, die in 1999 aan het congres voorgelegd zou worden. Men zou bovendien trachten de partij te professionaliseren door een betaalde medewerker in dienst te nemen en het secretariaat op een vaste locatie (in plaats van bij de secretaris thuis) te vestigen.

Provinciale Staten-en Europese verkiezingen 1999

In drie provincies slaagden De Groenen er in het najaar in, een lijst in te dienen in samenwerking met een aantal lokale partijen: Noord-Holland Anders/De Groenen, Leefbaar Gelderland/De Groenen en Leefbaar Overijssel/De Groenen. In Groningen lukte het niet om samen met De Groningers een lijst te vormen. In Zeeland verbrak Delta Anders de samenwerking en sloot zich aan bij Groen-Links. In Zuid-Holland was het GroenLinks dat de samenwerking met De Groe­nen verbrak, maar hier leek het ook mogelijk met lokale partijen samen de lijst Onafhanke-lijken Zuid-Holland te vormen.

Voor de Europese verkiezingen wilden De Groenen samen met GroenLinks meedoen, maar toen die partij daar weinig voor bleek te voelen, zag men van deelname helemaal af.