Radio Oranje
Onno Sinke beschrijft de geschiedenis van het Nederlandse radiostation Radio Oranje (1940-1945). Sinke (1978) studeerde Nieuwe en Nieuwste Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam. Daar studeerde hij in 2004 af op het vraagstuk of Radio Oranje als een propagandazender moet worden gezien. Zijn scriptie werd genomineerd voor de Nationale Scriptieprijs 2004.
Toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak werd radio beschouwd als een volwaardig wapen, net zo belangrijk als de landmacht, de luchtmacht of de vloot. Radio was beter dan enig ander medium in staat om een levensecht beeld op te roepen van een gebeurtenis en de luisteraar hier emotioneel bij te betrekken. De geallieerden gebruikten de radio in de oorlog om de bevolking van het bezette Europa moed in te spreken, instructies te geven en nieuws te verstrekken. Beroemdheden als de schrijver Thomas Mann en de antropoloog Claude Lévi-Strauss leenden hun stem voor de geallieerde zaak. Voor de Nederlandstalige radio vochten de schrijvers A. den Doolaard en Herman de Man en de journalisten Loe de Jong en Henk van den Broek op hun manier voor een geallieerde overwinning. Zij spraken voor Radio Oranje, het radiostation dat in juli 1940 door de Nederlandse regering in ballingschap in Engeland werd opgericht om contact te houden met de bevolking in bezet Nederland. Als regeringsomroep had Radio Oranje een gezag dat andere Nederlandstalige radiostations zoals de Nederlandse afdeling van de BBC of het WRUL-station uit Boston ontbeerden.
Sinke bestudeerde archieven in Berlijn, Londen, Tel Aviv en spoorde nog levende medewerkers op in Nederland en het buitenland, op zoek naar het verhaal achter de uitzendingen. Hij probeerde te achterhalen wat de regering precies probeerde te bereiken met Radio Oranje, met welke problemen Radio Oranje worstelde en hoe de uitzendingen werden ontvangen door de luisteraars. Uit zijn naspeuringen blijkt dat Radio Oranje behalve gerespecteerd óók omstreden was tijdens de bezetting. Zijn onderzoek werpt een nieuw licht op de manier waarop de regering het verzet tegen de bezetter aanmoedigde en de wijze waarop de Nederlandse radiojournalistiek zich ontwikkelde in de jaren 1935-1945 en leidt tevens tot een beter begrip van propaganda in oorlogstijd.
Tot nu toe ontbreekt een wetenschappelijke studie die de geschiedenis van Radio Oranje in al haar aspecten belicht. De meeste boeken, zijn autobiografieën van betrokkenen of besteedden slechts summier aandacht aan Radio Oranje. Loe de Jong stipt in de verschillende delen van Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog de geschiedenis en het beleid van Radio Oranje slechts kort aan. Het meest uitgebreid is nog de scriptie van de Duitse student Communicatiewetenschappen Martin Bott. Hij heeft echter geen onderzoek gedaan in Engelse archieven naar de Engelse invloed op de uitzendingen van Radio Oranje, een belangrijk gemis aangezien Radio Oranje alleen bij de gratie van de Engelsen mocht uitzenden.
Het onderzoek vindt plaats onder begeleiding van prof. dr. Hans Renders, prof. dr. Hans Blom en prof. dr. Piet de Rooij.
Promotie: 20 april 2009, 16.15, Academiegbouw, Broerstraat 5, Groningen
Titel: Verzet vanuit de verte. De behoedzame koers van Radio Oranje.
Email: onnosinke@gmail.com
| Laatst gewijzigd: | 27 februari 2019 14:34 |