Biografie Petrus Tammens

Petrus Tammens was ‘verreweg de minst geliefde burgemeester van Groningen’, schreef stadshistoricus Beno Hofman in zijn boekje over de mannen die de ambtsketen van de stad droegen. Waarschijnlijk was Tammens ook degene die het ambt, dat hij bekleedde van 1943 tot 1945, het minst had geambieerd. Nadat de bezetter de vooroorlogse burgervader P.W.J.H. Cort van der Linden uit zijn functie onthief, zocht de collaborerende Nationaal-Socialistische Beweging (NSB) lange tijd naar een geschikte opvolger. Meerdere kandidaten vielen af, de meesten omdat zij een andere post aanvaardden. De keuze viel uiteindelijk op de landbouwer Tammens uit Ruigezand. Tot dan toe vervulde hij diverse bestuursfuncties in agrarische organisaties en assisteerde hij als bestuursraad de commissaris der provincie, zijn partijgenoot C.F. Staargaard. Brieven tonen aan dat Tammens de functie in eerste instantie weigerde. De spoeling aan geschikte kandidaten was voor de NSB echter dun, waarna Tammens toegaf aan de druk die Anton Mussert persoonlijk op hem uitoefende. Begin 1943 vond met veel nationaal-socialistisch machtsvertoon de inhuldiging plaats.

Peter Romijn maakte in Burgemeesters in oorlogstijd een onderscheid tussen twee soorten NSB-burgemeesters. De ene groep wilde vooral bewijzen dat ook nationaal-socialisten goede burgervaders konden zijn. Sommigen van hen wisten in hun gemeente een zekere populariteit te verkrijgen. De andere groep bestond uit overtuigde nationaal-socialisten die het publieke ambt aangrepen om een politiek doel te bereiken. Tot deze groep behoorden veelal de haviken. Deze biografie zal aantonen dat Tammens behoorde tot de tweede categorie. Tammens is bovendien een figuur zoals die nog niet eerder in een Nederlandse biografie is bestudeerd: een combinatie van bestuurder, boer en NSB-politicus.

Chris Gevers verdedigde op 7 mei 2020, 14.30 uur zijn proefschrift Boer Tammens Houzee in de aula van het Academiegebouw. De promotie vond online plaats en is hier terug te zien. Boer Tammens Houzee verscheen in de reeks Over Leven (Uitgeverij Noordboek Bornmeer).

christiaangevers@gmail.com

Het onderzoek werd begeleid door prof.dr. Hans Renders en prof.dr. Doeko Bosscher. Voor meer informatie/inlichtingen: biografie.instituut@rug.nl

De biografie werd aangekondigd in het Dagblad van het Noorden, de Westerkrant, Ommelander Courant, het Blad voor Noord-Groningen en op RTV Noord. Gevers gaf een interview in de UKrant en bij dr. Kelder en Co (NPO Radio 1). Recensies van Boer Tammens Houzee zijn te vinden op Biografieportaal en Traces of War.

Op 18 november 2020, 19.30 uur zal Gevers de jaarlijkse Bob Houwenlezing geven. De lezing is digitaal te volgen op de site van het Oorlogs- en Verzetcentrum Groningen.