Biografie Frederik Christiaan Hendrik Hirschmann
Biograaf Frederik Christiaan Hendrik Hirschmann
Jan de Lang (1942) studeerde wiskunde aan de Technische Universiteit Delft (afstudeerproject: oplossing van dynamische beslissingsproblemen met behulp van lineaire programmering) en organisatiekunde bij de Stichting Interacademiale Opleiding Organisatiekunde te Utrecht. Hij heeft gewerkt bij het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium (wiskundig ir.), de gemeenten Den Haag (beleidscoördinator), Assen (gemeentesecretaris) en Heerlen (gemeentesecretaris).
Motivering onderzoekAmbtelijke loopbanen zijn veelal sequenties van logisch op elkaar aansluitende functies, die bovendien vrij nauwkeurig beschreven zijn en in het algemeen voor de functionaris en diens omgeving eenduidige betekenis hebben. Samenlevingsrelaties, familiebetrekkingen en vriendenkringen zullen aansluiten bij de Nederlandse conventie. In vele opzichten wijken zowel de hoedanigheden van de loopbanen als de privé-omstandigheden van koloniale officieren daarvan in intrigerende mate af. Vooral de eenzaamheid van hun bestaan, de bonte opeenvolging van ongerelateerde taken en hun vergaande verantwoordelijkheden en bevoegdheden vallen dan op. Ook de privé-situaties waren door de steeds wisselende standplaatsen verre van conventioneel.
De KNIL-officier F.C.H. Hirschmann is als uitgangspunt genomen voor een verkenning van de hierboven genoemde zaken. Hij figureerde onder meer in de tijd van generaal Van Heutsz, in welke periode naarstig werd gewerkt aan uitbreiding van de Nederlandse suprematie in Oost-Indië. Voorts is hij, gedetacheerd vanuit het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL), militair commandant in Suriname geweest. Van hem is ook het een en ander bekend over zijn re-integratie in de Nederlandse samenleving. In zijn bestaan is daarom een aantal zaken verenigd die een referentiekader bieden voor het scheppen van een beeld van de ‘gemiddelde’ KNIL-officier in het aangegeven tijdvak.
Het project
Het project behelst een biografisch onderzoek met een koloniaalmilitair-historische inslag. Centraal staat de mate waarin Frederik Christiaan Hendrik Hirschmann exemplarisch was voor de Nederlandse, aan de Koninklijke Militaire Academie te Breda opgeleide, officier van het KNIL in een drietal decennia rond 1900. Uiteraard wordt ingegaan op de persoon Hirschmann, maar de kern van het onderzoek beschrijft zijn plaatsingen en zijn omgevingsfactoren. In het bijzonder betreffen die zijn familie, de hem omringende bureaucratische systemen, waaronder de organisatie van het KNIL en het Ministerie van Koloniën, evenals overige werkomstandigheden.
Hirschmann was geen beroemdheid en werd gepensioneerd in de rang van luitenant-kolonel. Over beroemdheden in het KNIL zijn enkele biografieën verschenen (bijvoorbeeld M.H. du Croo, Generaal Swart pacificator van Atjeh, Leiter-Nypels 1943). Maar biografieën die zich in detail richten op de ‘gemiddelde’ officier van het Oost-Indisch Leger zijn er niet. Een biografie die het leven en werk van Frederik Christiaan Hendrik Hirschmann zo compleet mogelijk in beeld brengt, zou deze lacune kunnen opvullen.
Tot het leven en het werk van Hirschmann behoren ook zijn activiteiten na de afsluiting van zijn militaire carrière. Hij is 28 jaar ‘expat’ geweest, als gevolg waarvan men zou kunnen verwachten dat hij bij terugkeer met twee linkerhanden in de Nederlandse samenleving zou komen te staan. Het tegendeel is het geval geweest. Hij werd achtereenvolgens belastinginspecteur en burgemeester. Dit zijn functies waartoe in een aantal opzichten ruime kennis van en inzicht in de hoedanigheden van die samenleving noodzakelijk zijn.
Uiteindelijk zal worden nagegaan welke de betekenis en de invloed van de persoon en de functionaris Hirschmann zijn geweest. Hier zal de waarschijnlijkheid, dat hij er aan toe bijgedragen heeft dat de kolonie Suriname niet reeds in het begin van de twintigste eeuw voor Nederland verloren ging, een plaats krijgen. Daarnaast komt zijn geslaagde streven om het eiland Terschelling uit zijn, door hoge werkloosheid ontstane, lethargie te bevrijden door het toerisme te faciliteren aan bod.
Artikel Limburgs Dagblad en Dagblad De Limburger 29 januari 2011
Recensie in Historisch Magazine oktober 2011
Email: jdelang wxs.nl
| Laatst gewijzigd: | 16 oktober 2012 11:25 |