26 september 2016: Lezing Gerrit-Jan Zwier

Van plekken aan de rand van de kaart, zoals Vuurland, Patagonië en Tristan da Cunha, gaat een geheimzinnige aantrekkingskracht uit. Blijft het mysterie overeind als je er voet aan land zet? Ik heb

er een boek voor nodig om die vraag te beantwoorden. Het bizarre en spannende verhaal over de landing op Bouvetøya beschouw ik als het hoogtepunt van dit reisverslag. Stelt u zich eens voor: een schip vol eilandgekken, vogelaars en fanatieke globe-trotters zet koers naar een beijzelde vulkaan diep in zuidelijke wateren die bekendstaat als het meest afgelegen, onbewoonde eiland ter wereld. De koorts aan boord loopt hoog op als deze trofee, dit hebbedingetje voor verwende toeristen, in zicht komt. Achteraf bezien vormt de reis door Patagonië het voorspel van het spektakel rond Bouvet en de verdere zeereis naar Tristan da Cunha en Sint Helena het naspel. Wát ik tijdens mijn tocht door Patagonië ook ondernam, ik bleef steeds ergerlijk dicht in de buurt van Bruce Chatwins In Patagonia, het al haast klassieke reisboek over de staart van Zuid-Amerika. Pas toen ik op Vuurland het zeegat uitvoer, kon ik Chatwin op de kade achterlaten. Ook al is het tijdperk van de ontdekkingsreizen allang voorbij, toch was het opwindend om afgelegen oorden als de Falklandeilanden, Zuid-Georgië en het tropische Ascension te verkennen. Maar Bouvet spande de kroon, niet zozeer de plek zelf, als wel de wirwar eromheen.

Het hoge Noorden en het diepe Zuiden hebben, wat landschap en geschiedenis betreft, veel gemeen. Wie gelooft dat het leven één lange landingspoging is op onbekende kusten, voelt zich ook onder het Zuiderkruis beslist in zijn element.