Bezoek Koninklijk Paar Oslo

Blog van Renno Hokwerda

Daar zat ik dan. Peentjes zweten. We zijn netjes gaan zitten zoals voorbereid, tegelijk met Harald, Sonja, Máxima en Willem Alexander. We zaten op het dek van de Fram, het schip waarmee ontdekkingsreizigers Nansen, Sverdrup en Amundsen, dankzij de innovatieve vorm van het schip, in staat waren de ijsschotsen van de Arctis en Antarctis te trotseren. In plaats van het ijs te breken of zelf gebroken te worden, zorgde de ronde boeg ervoor dat het schip veilig óp het ijs droogvalt.

Tegenwoordig ligt het schip hoog en droog in een museum als PR-ijsbreker. De tafel stond scheef, want de Fram is nog een ouderwets schip waar niets waterpas is. Wat wel strak was, was het tijdschema: Binnen 25 minuten moesten we ons woordje doen, een discussie voeren en de royals weer uitzwaaien.

Hoe is het zover gekomen? Eind oktober kreeg ik een telefoontje van de ambassade in Oslo: ‘Zou je mee willen doen aan een high level roundtable over de toekomst van het Noordpoolgebied en de rol die jongeren kunnen spelen?’ De gelegenheid: het staatsbezoek van Nederland aan Noorwegen. Wat een kans! De sessie werd georganiseerd door Arctic Frontiers, een jaarlijkse conferentie in Tromsø, waar ik in januari 2020 aanwezig was i.v.m. de ‘Arctic Emerging Leaders Programme’.

Dus, naar Schiphol, maar nog even via Den Haag: de kennismaking met Rob Hamer, het nieuwe ENW Domeinbestuurslid in onze NPP-programmacommissie. En daarna was er de vergadering van díé commissie, waarin besloten werd om onze samenwerkingen met de British Antarctic Survey en het Alfred Wegener Instituut te substantiëren (de eerste met een speciale call, de andere nog nader te ontwikkelen). Samenwerking dus – ook mijn boodschap voor de royals.

Dus, toen zaten we daar op de Fram. De bomcrew had niks gevonden, de honden hadden zelfs de souvenirshop besnuffeld, alles in orde. Iedereen ging zitten. Eerst was er een audio-video-ervaring waarbij de Fram door het Antarctische ijs voer dat geprojecteerd werd op de muren. Het geluid was hard en bombastisch, wat goed de gelegenheid gaf om even schaamteloos de gesprekspartners te bewonderen.

Toen was het zover. Ik mocht aftrappen met 60 seconden spreektijd.

"Hello, I’m Renno, NWO, working for the Netherlands Polar research Programme. As a kid, I could read atlases for hours, and especially the map of the Arctic was mesmerising. But now I have come to realise the map was wrong. THE Arctic doesn’t exist. It is so many regions, roles, functions, people, places and identities that you can’t fathom this on a single flat sheet of paper. You need to understand it as a whole. To solve the big questions of today you need to combine perspectives and cooperate, with insiders and outsiders. In my area of operation, polar science, cooperation is crucial. A good example is the Dutch-Norwegian expedition to Svalbard next summer. (Hint naar SEES 2022). Although, granted, it won't ever be so magnificent as what Fram did (knipoog naar Harald en Sonja).

Afsluitend: We must realise the Arctic is a real place out there (gebaar naar het noorden), but also a place in here (hand op het hart)."

Daarna volgde een rondje bij de andere deelnemers; een supertoffe variatie aan mensen: een glaciologe, een duurzaam resort-eigenaar, een ganzenpoepjes-onderzoekster, een vertegenwoordigster van de Saami die werkt als trainee bij de EU, iemand van de jeugdraad van Troms-Finnmark (net 18 jaar), een jonge ondernemer die kabeljauwleer chemicaliënvrij looit en verkoopt aan dure Italiaanse merken, en Marije – voorzitter van de Arctic Explorer Foundation, toevallig ook uit Groningen. Haar initiatief bouwt een VR-experience zodat mensen thuis tijdens SEES straks ook kunnen meegenieten. (Op 't Poolsymposium - 17 maart - krijgen gasten de kans proefkonijn te zijn). Na het openingsrondje mocht iedereen een korte reactie geven (da’s knap lastig – mijne was een vuurproef waarin ik excelleerde in nietszeggende clichés, ik schaamde me dood. Daarna volgde een discussie, waarin ook beide koninginnen zich mengden. Ik mengde me niet, want ik mocht de laatste twee minuten een samenvatting geven en kon daarin ook nog mijn puntje maken. We sloten af met een prachtig gedicht van Marije.

Toen was het alweer voorbij. Ik vroeg Harald, naast wie ik de eer had te zitten, in mijn toeristen-Noors of ik hem kon helpen opstaan (hij loopt met stok), wat resulteerde in een kort gesprekje in het Noors. Willem-Alexander kwam op de glaciologe en mij af, en ik vroeg of de 3D-impressie herinneringen terugbracht aan Antarctica. Hij begon enthousiast te vertellen, en vroeg of het klopte dat na zijn bezoek aan Rothera Nederland daar niet een station gebouwd heeft? Klopt! - het Dirck Gerritsz Lab. "Prachtige reis, mooi werk wordt daar gedaan" is een geparafraseerde quote van wat hij ongeveer zei. (Je mag de koning trouwens niet citeren, aldus de RVD, dus mondjes dicht). Er werd nog wat informeel gepraat over zeespiegelstijging, smeltende gletsjers, Siberische bosbranden, stilvallende golfstromen en de Elfstedentocht. Nog snel even de SEES-expeditie aangestipt. Toen begon de hofhouding de koppels subtiel op het strakke tijdschema te attenderen en vertrokken ze. Buiten het zicht van alle camera’s gingen de meesten met de lift naar beneden, maar Willem Alexander nam sportief de trap. Toen mochten wij eindelijk opstaan en was het nagenieten geblazen.

In Oslo ben ik nog twee daagjes de stad en omgeving gaan verkennen. Hiken in de heuvels, een lange stadswandeling (waarbij de colonne koninklijke auto’s nog 2x passeerde), het Vigaland-park, naar improvisatietoneel, en een trip naar Sandefjord, waar in het walvisvaartmuseum een grote brok Antarctische geschiedenis ligt.