In het gedicht Gebruksanwijzig steekt de schrijver Ilja Leonard Pfeiffer op literaire wijze de draak met slecht vertaald reclamemateriaal.[1] Iets vergelijkbaars kan men aantreffen op het verkoopplatform Amazon.com.

Waarom bijvoorbeeld veel geld betalen voor een oplader voor de iPhone als je via Amazon voor slechts € 15,29 een bestelling kunt doen voor ‘ASHATA 2 stuks type C Qi draadloze oplader opladen ontvanger zelfklevende sticker oplaadontvanger voor mobiele telefoon’?

Amazon is als platform niet zelf de verkoper van deze opladers, maar een bedrijf met de nogal geruststellende (want Europees klinkende) naam ‘eboxer EU’. Even doorklikkend blijkt daar het volgende bedrijf achter te zitten: ‘Cheng Du Yang Ming Qiang Mao Yi You Xian Gong Si’, gevestigd aan ‘410 Hao 3 Lou 8 Hao Huang Zhong Jie Jin Niu Qu’ te ‘Chen Du Shi’ in ‘Si Chuan Sheng’.

Veel consumenten kunnen kennelijk de verleiding niet weerstaan om producten aan te schaffen van buiten-Europese origine. De recensies bij dit product zijn daarentegen niet geruststellend. Een van oorsprong Spaanse recensie (een ster) luidt: ‘Ik vond ze helemaal niet leuk omdat het opwarmt als een magnetron.’ Een van oorsprong Franse recensie (toch nog twee sterren) luidt: ‘Jammer na een paar weken 2 van de 4 gekochte niet meer werken’. Dat buiten-Europese producten ook in Nederland vaak niet voldoen is recentelijk meermalen geconstateerd door de Consumentenbond en, specifiek voor apparatuur als opladers, door het Agentschap Telecom.[2] De apparaten kunnen andere apparaten op het lichtnet storen en in zeer ernstige gevallen zelfs door oververhitting tot brandgevaar leiden.

Het is niet verwonderlijk dat wordt aangeraden om Europese waar aan te schaffen. Vanwege de verplichte CE-markering is tot op zekere hoogte gegarandeerd dat apparaten aan bepaalde minimumeisen voldoen. Maar wat als een consument een goedkope ASHATA oplader aanschaft die het huis in vlammen doet opgaan? Waar kan die consument (of diens verzekeraar) met de schade naar toe? China is ver weg.

Een in de literatuur besproken vraag luidt of in gevallen als deze het platform, in dit geval dus Amazon, aansprakelijk kan worden gesteld.[3] Maar hier doemen twee problemen op. In de eerste plaats is de route van de contractuele aansprakelijkheid (art. 7:17 jo. 24 BW) afgesloten. Op de site van Amazon staat eBoxer EU als verkoper aangemerkt. Amazon zal aangeven slechts een platform te zijn, een virtuele plek waar eBoxer EU als verkoper gebruik van maakt. We zouden het begrip contractpartij te veel oprekken als we Amazon in deze situatie als verkoper zouden aanmerken. In de tweede plaats is het niet mogelijk de productenaansprakelijkheid (art. 6:185 BW) in te roepen. Amazon heeft de apparaten immers niet geproduceerd en ook niet geïmporteerd. Het is overigens opmerkelijk dat in de Verenigde Staten deze aansprakelijkheid wel van toepassing wordt geacht bij platforms.

De Europese wetgever is voortdurend bezig het verbintenissenrecht aan het digitale tijdperk aan te passen. Het zou goed zijn als daarbij reële mogelijkheden worden gecreëerd voor consumenten om schade te verhalen op platforms als Amazon bij de levering van onveilige producten zonder Europees CE-keurmerk. Voor wie overweegt een set ASHATA-opladers te kopen zou ik willen zeggen: ‘Bezint eer ge begint.’

 [1] Raster #92, 2000. Het gedicht begint als volgt: “gelukwens op u aankop van de wonderW ™ voor ingebrukneem steker in contact”

[2] Zie respectievelijk: www.consumentenbond.nl/online-kopen/bestellen-bij-buitenlandse-webshops en www.agentschaptelecom.nl/actueel/nieuws/2021/12/15/agentschap-telecom-start-serie-onderzoeken-naar-veiligheid-apparatuur. Sites zijn nog gecheckt op 15 juni 2022.

[3] Zie in Nederland de uitgebreide analyse van P.W.J. Verbruggen, ‘Online platformen en onveilige producten’, TvC 2020/5, p. 255-264.