Algemene bijstand laten fuseren met inkomensafhankelijke toeslagen? RUG krijgt subsidie voor onderzoek naar nieuw stelsel minimale inkomensbescherming

Prof. Gijsbert Vonk, hoogleraar sociale zekerheidsrecht, heeft een onderzoekssubsidie ter waarde van 410.000 euro toegekend gekregen van het bestuur van Instituut GAK voor onderzoek naar een nieuw stelsel van minimale inkomensbescherming.

Groeiende tweedeling tussen kansarmen en kansrijken

Vonk doet al langere tijd onderzoek naar de juridische aspecten van armoede en sociale uitsluiting. Volgens hem biedt het huidige stelsel van sociale zekerheid onvoldoende antwoord op de groeiende tweedeling tussen kansarmen en kansrijken in de samenleving. Voor de beroepsbevolking bestaat een versnipperd geheel van voorzieningen en verzekeringen, waarvoor de voorwaarden steeds strenger worden. Vooral mensen die in de bijstand terechtkomen hebben het zwaar te verduren, omdat er steeds hardere sancties worden voorgeschreven. Waar de bijstand gaten gaat vertonen, raken meer mensen afhankelijk van het ‘vangnet onder het vangnet’, bestaande uit een rafelige mix van private en publieke voorzieningen, zoals het Leger des Heils, de voedselbank, opvang voor dak- en thuislozen, hulp van familieleden, etc.

Het gegarandeerde minimuminkomen

Vonk wil onderzoeken wat de mogelijkheden zijn om te komen tot een breed en eenvoudig uitvoerbaar stelsel van minimale inkomensbescherming: het gegarandeerde minimuminkomen. Bij een dergelijk stelsel neemt de inkomenssteun geleidelijk af naarmate men meer gaat verdienen. Het gegarandeerd minimuminkomen moet een soepele overgang tussen werk en inactiviteit en tussen zelfstandige en onzelfstandige arbeid mogelijk maken, waarbij kansarmen en kansrijken in beginsel op gelijke wijze worden bediend.

Algemene bijstand laten fuseren met inkomensafhankelijke toeslagen?

Eén van de mogelijkheden waar Vonk aan denkt, is om de algemene bijstand voor de reguliere bestaanskosten te fuseren met de inkomensafhankelijke toeslagen die worden uitgevoerd door de Dienst Toeslagen van de Belastingdienst, zoals het Kindgebonden Budget. Anders dan de nieuwe Universal Credit die in Groot Brittannië wordt ingevoerd en zeer strenge regels kent, moet dit een breed toegankelijke voorziening worden, waarbij de band tussen arbeidsplicht en inkomenssteun wordt versoepeld en waarbij wordt gewerkt met positieve werkprikkels.

Het onderzoek sluit aan bij een bestaand promotie-onderzoek over de repressieve verzorgingsstaat dat door Vonk wordt begeleid. De door Instituut GAK toegekende subsidie is grotendeels bestemd voor een promotieplaats en een postdoc onderzoeker. Het is de bedoeling dat de promovendus rechtsvergelijkend onderzoek gaat doen naar de architectuur van de sociale bijstand en inkomensafhankelijke toeslagenregelingen in vijf landen: Denemarken, Duitsland, Nederland, Nieuw Zeeland en het Verenigd Koninkrijk. De postdoc doet sociaalbeleidsonderzoek en gaat in op de vraag wat de grondslagen zijn van een gegarandeerd inkomen en hoe het stelsel inpasbaar is met kenmerken van de hedendaagse open samenleving (immigratie, individualisering en activering).

Instituut Gak is een vermogensfonds dat subsidie verstrekt aan projecten op de terreinen sociale zekerheid en arbeidsmarktbeleid in Nederland.

---

Dit bericht is geplaatst door de Faculteit Rechtsgeleerdheid.

• Lees meer nieuws van de Faculteit Rechtsgeleerdheid.