Transacties zonder tussenkomst van derden, hoe zit dat juridisch?

Op 22 juni organiseert de Faculteit Rechtsgeleerdheid van de Rijksuniversiteit Groningen het symposium ‘Blockchain en Recht: een paradigmaverschuiving’. Initiatiefnemer en organisator is Mathieu Paapst, universitair docent en specialist in overheid en ICT.

Transacties zonder tussenkomst van derden

Het ontstaan en gebruik van elektronisch geld, de Bitcoin, verandert de manier waarop we (financieel) zaken met elkaar doen. Derde partijen als de bank, overheid of notaris zijn niet langer noodzakelijk. Dat komt door de (opensource) technologie waarvan gebruik wordt gemaakt: de Blockchain. De Blockchain is als het ware een grote online database waar alle transacties die met de Bitcoin worden betaald worden geadministreerd. In tegenstelling tot veel andere administraties, is deze administratie altijd inzichtelijk voor iedereen. De data die wordt vastgelegd is strikt beveiligd tegen vervalsing. Daar waar bij fysiek geld derde partijen nodig zijn om betrouwbare transacties te garanderen, zit deze garantie bij Bitcoin ingebakken in het gebruik van de Blockchain technologie.

Maar Bitcoin is slechts één van de mogelijkheden die de blockchaintechnologie ons brengt. Mathieu Paapst legt uit:

Mogelijkheden Blockchaintechnologie

“De Blockchaintechnologie kan bijvoorbeeld worden gebruikt voor de overdracht en registratie van onroerende zaken, waardoor de taken van het kadaster en de notaris op dat gebied zullen veranderen. Ook kan het worden gebruikt als escrow service (borgstelling) om tijdelijk geld of digitale bestanden in bewaring te nemen. Daarnaast zie je ook kleinere toepassingen, zoals het rechtstreeks uitbetalen aan een artiest zodra een muzieknummer online wordt beluisterd. In Groningen zijn we druk bezig met dat soort mogelijkheden. Een van de toepassingen die al gewoon in gebruik is, is de uitgifte en het proces van goedkeuring dat wordt gebruikt bij de Stadjerpas.”

Geen bankrekening meer nodig

“In de nabije toekomst verwacht ik dat de centrale banken zelf met een digitale munt zullen komen, een concurrent voor de Bitcoin, die ze dan zelf zullen gaan uitgeven. De Bank of England doet daar inmiddels al onderzoek naar. Op termijn zou dat betekenen dat we geen bankrekening meer nodig hebben bij de reguliere banken.”

Stilstaan bij juridische consequenties van de Blockchain

“Dit jaar zitten we op een kantelpunt. Steeds meer grote organisaties experimenteren met het gebruik van blockchaintechnologie en slimme contracten zoals Ethereum. Het is dan ook de hoogste tijd om stil te staan bij de juridische consequenties en governance. Wat zijn de te verwachten juridische en bestuurlijke problemen en kansen?”

“Een voorbeeld van zo’n juridisch probleem is het bestaan van de zogeheten DAO's: een distributed autonomous organization, waarbij er in een smart contract (zeg maar het statuut van de DAO) is bepaald wat de DAO doet en wie er stemrecht heeft of kan verkrijgen. Zo'n DAO kan op zijn beurt weer andere slimme contracten aansturen, waardoor ongewenste activiteiten niet uit te sluiten zijn. Door de decentrale werking van de Blockchain is het echter volstrekt onduidelijk in welk land, en daarmee onder welk rechtstelsel een dergelijke organisatie valt. Laat staan dat je er gemakkelijk achter kunt komen wie de anonieme aandeelhouders zijn”.

“Een kans daarentegen is dat je de slimme contracten ook zó kunt programmeren dat ze zichzelf gaan handhaven. Indien een contractspartij in gebreke blijft zou het contract de betaling bijvoorbeeld kunnen tegenhouden of terugstorten. Stel dat je de levering van energie en de betaling registreert via de blockchain. Het contract zou dan automatisch de toelevering van energie kunnen afsluiten zodra er geen betaling is binnengekomen.”

Tijdens het symposium 22 juni gaan we over dit soort problemen en kansen in gesprek. Zodat wij daar als faculteit verder onderzoek naar kunnen doen en oplossingen voor de maatschappij kunnen aandragen”.

Ga meer voor informatie over het programma, de sprekers en aanmelden naar de website >>

---

Dit bericht is geplaatst door de Faculteit Rechtsgeleerdheid.

• Lees meer nieuws van de Faculteit Rechtsgeleerdheid.