Agrarian change and the evolution of law

Agrarische verandering en de evolutie van het recht

Jobien Monster promoveert op een onderzoek op de grens van de rechtsantropologie en rechtstheorie. Agrarische veranderingsprocessen en controle over landbouwgrond zijn wereldwijd een bron van geschillen. Kleine boeren en lokale gemeenschappen leggen het af tegen de macht van het geld en de agro-industrie. Recente rechtshervormingen, in het bijzonder op het gebied van het landrecht, spelen een complexe rol in deze ontwikkelingen omdat het bedoeld is om conflicten beter op te kunnen lossen maar ook de veranderingen mogelijk maakt die conflicten veroorzaken.  De oplossing van deze conflicten is vaak lastig. Het formele recht biedt geen oplossing en dus wordt een groot deel van de conflicten niet of informeel opgelost. In haar onderzoek exploreert Monster hoe dit uitpakt in de praktijk van twee landen: Cambodja en Rwanda. Al zijn deze landen verschillend, in beide is in de jaren negentig met steun van de internationale gemeenschap vergelijkbaar nieuw landrecht geïmplementeerd. In beide landen is ook een grote rol toegekend aan informele geschiloplossing om de toegang tot geschiloplossing zo toegankelijk mogelijk te maken. In haar studies ziet Monster dat in beide landen het bestaande formele recht mensen onvoldoende in staat stelt om goede antwoorden op actuele rechtsvragen te vinden. In informele geschiloplossing is mediation weliswaar de voorgeschreven methode, maar wordt in de praktijk gezocht naar een rechtvaardige oplossing en een goed oordeel.

In de vergelijkende analyse, observeert Monster dat de verschillen tussen de legitimerende strategieën in het formele recht en de informele oordeelsvorming samenhangen met verschillen in percepties van tijd. Dit leidt tot een kritiek op het huidig onderscheid formeel en informeel recht waarin het idee van formeel recht nauw verweven is met de westerse perceptie van tijd en informele geschiloplossing wordt geframed als mediation.  Mediation kan beschouwd worden als ‘presentisme’. Het veronderstelt dat de uitkomst van het traject alleen relevant is in het hier en nu en voor partijen onderling. Het draagt, volgens Monster niet bij aan de rechtsvorming. Haar kritiek op dit frame is dat het recht en geschiloplossing van elkaar isoleert en de evolutie van het recht door haar toepassing in geschiloplossing doorkruist. Zo verstart het recht. Dit leidt uiteindelijk tot fundamentele vragen over de relatie tussen recht en tijd en of verschillende percepties van tijd en legitimerende strategieën de rechtsvorming over de tijd kunnen beïnvloeden.

Proefschrift: https://hdl.handle.net/11370/b0b9bf4f-d3a4-4420-8883-c3c96c24d870