Testimonial evidence of traumatised witnesses in trials of international crimes

Te weinig aandacht voor effect trauma op getuigenverklaring internationale misdrijven

Tijdens de vervolging van internationale misdrijven wordt over het algemeen onvoldoende rekening gehouden met de mogelijke effecten van trauma op de getuige en getuigenverklaring. Dat blijkt uit onderzoek van Suzanne Schot. 

Momenteel staan meerdere verdachten terecht voor internationale misdrijven (internationaal en nationaal). Bijvoorbeeld voor het Internationaal Strafhof en in Duitsland, waar Anwar R. onlangs levenslang kreeg vanwege misdrijven tegen de menselijkheid in Syrië. In Nederland is eind oktober 2021 een man aangehouden die wordt verdacht van het plegen van oorlogsmisdrijven tijdens de Binnenlandse Oorlog (1986-1992) in Suriname. Getuigenverklaringen spelen een belangrijke rol in dit soort processen. Maar hoe betrouwbaar zijn die?

Internationale misdrijven, zoals genocide, oorlogsmisdrijven en misdrijven tegen de menselijkheid, zijn traumatisch en worden over het algemeen pas vele jaren of zelfs decennia nadat ze hebben plaatsgevonden vervolgd. Trauma en het tijdsverloop kunnen het voor getuigen moeilijk maken om zich specifieke details te herinneren en daarnaast kan het afleggen van een verklaring het welzijn van de getuige in gevaar brengen en leiden tot het opnieuw traumatiseren van de getuige.

Suzanne Schot onderzocht getuigenverklaringen van getraumatiseerde getuigen tijdens internationale strafprocessen, en de vraag of er tijdens de vervolging voldoende rekening wordt gehouden met het waarborgen van een eerlijk proces en een accuraat feitenonderzoek. Hiervoor heeft ze zogenoemde transcripts of proceedings van het Joegoslavië Tribunaal en het Internationaal Strafhof, en processen-verbaal ter terechtzitting van in Nederland berechte zaken geanalyseerd.

Uit Schots proefschrift blijkt dat er over het algemeen onvoldoende rekening wordt gehouden met de mogelijke effecten van trauma op de getuige en getuigenverklaring tijdens de vervolging van internationale misdrijven. Tijdens strafprocedures moet er een evenwicht gezocht worden tussen de behoeften van getraumatiseerde getuigen, de doelstelling van de rechtbank om de waarheid te achterhalen en strafrechtelijke aansprakelijkheid toe te wijzen, en het recht van de verdachte op een eerlijk proces. Schot toont aan dat het vaak moeilijk is om het juiste evenwicht te vinden doordat er onvoldoende regels en richtlijnen zijn over het gebruik van getraumatiseerde getuigen tijdens de opsporing en vervolging van internationale misdrijven.

Schot richtte zich op getraumatiseerde getuigen van internationale misdrijven. ‘Maar mijn resultaten kunnen ook interessant zijn voor de berechting van andere misdrijven (zowel internationaal als nationaal). De betrouwbaarheid van getuigenverklaringen is in alle strafrechtzaken een belangrijk onderwerp, evenals de impact van het misdrijf op de getuige en zijn of haar verklaring.’

Proefschrift: http://hdl.handle.net/11370/bdebdf3d-8ecb-49ec-951e-e25755b041f0