Abortion, health and gender stereotypes

Abortuswetgeving in strijd met mensenrechten

Hoewel abortus een veel voorkomende en relatief veilige procedure is, wordt abortus wereldwijd aan uitgebreide regelgeving onderworpen. Lucía Berro Pizzarossa keek vanuit het perspectief van mensenrechten kritisch naar nationale abortuswetgeving - aangemerkt als 'goede abortuswetgeving' - om te beoordelen in hoeverre deze in overeenstemming is met de internationale mensenrechten-verplichtingen van staten. Ze concludeert dat bepaalde modellen voor/vormen van abortuswetgeving, die alom worden geprezen en als liberaal worden beschouwd, vaak niet voldoen aan mensenrechten.

Wereldwereld eindigt 40% van de onbedoelde zwangerschappen in een abortus en bijna een op de vier Amerikaanse vrouwen heeft een abortus voor haar vijfenveertigste. Veilig uitgevoerde abortussen brengen zeer weinig risico’s met zich mee. Na vele decennia van hevige discussie blijft abortus echter een breed gereguleerd en een onmiskenbaar gestigmatiseerde ervaring. Wereldwijd hebben landen vanuit juridisch perspectief verschillend gereageerd op abortus, variërend van de volledige criminalisering van abortus tot de regulering van de procedure als een gezondheidskwestie.  Wat betekenen deze wetten vanuit mensenrechten-perspectief?

Berro Pizzarossa onderzocht de instrumentele en constructieve rol van de wet, voor zover de wet van invloed is op het realiseren van de seksuele en reproductieve gezondheid (door de toegang tot abortus te beperken), en de regulering van de procedure op een manier die stereotiepe opvattingen over de rol van vrouwen in de samenleving bevordert. Ze hield zich ook bezig met de mensenrechten in hun tweeledige rol: als een regulering van de macht van staten (als een beperking van en een kader voor de wetgevende keuzes van staten inzake abortus), en als een uitdaging voor de denkpatronen die leiden tot ongelijkheden (de uitroeiing van gender stereotypen, weerspiegeld in en bevorderd door de abortuswetgeving).

Berro Pizzarossa laat onder meer de sterke invloed van verschillende krachten zien – religieuze entiteiten en conservatieve staten – die systematisch het recht op abortus belemmeren in het kader van de VN. Ook toont ze aan dat toen het abortusonderwerp in het internationaal mensenrechten-kader geïntroduceerd werd, dit niet was bedoeld om vruchtbaarheid te reguleren of gezien werd als een legitiem aspect van reproductieve gezondheidszorg, maar als iets wat voorkomen diende te worden, iets wat altijd op de of andere manier ‘fout’ was. Een baanbrekende uitkomst van dit onderzoek, aldus Berro Pizzarossa.  

De belangrijkste conclusie van het onderzoek is dat de heersende juridische benadering van abortus fundamenteel anti-abortus is. Zelfs in een liberale setting mogen vrouwen alleen abortus ondergaan met toestemming van het staatsapparaat, waarbij betrokkenheid is vereist van een of meer artsen en andere professionals. Abortus is in het maatschappelijk discours in zekere zin altijd 'verkeerd': abortus – voor zowel parlementariërs die voor of tegen zijn – is een uitzonderlijke beslissing, die in wanhoop of egoïsme genomen zou worden. Soms wordt het zelfs gezien als een beslissing die vrouwen niet uit zichzelf kunnen nemen omdat ze daartoe onvoldoende zouden zijn toegerust.

Volgens Berro Pizzarossa vereist het internationale mensenrechtenkader dat deze benadering wordt losgelaten. Zij pleit voor decriminalisering, de-medicalisering en de-stereotypering.

Proefschrift: http://hdl.handle.net/11370/7616e808-171e-4076-b5b3-85c517aa8770