Kennisfestival Aandacht voor Betekenis

Ontvangst en registratie

Veelzijdigheid van Zorg voor Zingeving: pitches van de workshops

1.1 Wat gebeurt er eigenlijk in die gesprekken van de geestelijk verzorger?

dr. Anke I. Liefbroer, Tilburg University. drs. Iris Wierstra, Tilburg University en Universiteit voor Humanistiek & drs. Annemarie Foppen, Vrije Universiteit Amsterdam

In de zorg, of dat nu in de eerste lijn is of in ziekenhuizen of zorginstellingen, werken allerlei professionals samen en zetten zich in voor gezondheid en welzijn van patiënten, cliënten of bewoners. De geestelijk verzorger is steeds vaker één van die professionals. In deze workshop kan je nader kennismaken met wat een geestelijk verzorger doet. Dat doen we aan de hand van het gespreksmodel In dialoog met je levensverhaal, dat speciaal voor de geestelijk verzorging in de eerste lijn is ontwikkeld. Centraal staat het levensverhaal van de patiënt en hoe zij of hij omgaat met de levensvragen in een periode van palliatieve zorg. We laten je iets zien van het model en de theorie die het onderbouwd en vooral ook van het belang van een goed gesprek over levensvragen voor het welzijn van mensen die geconfronteerd worden met ziekte, lijden en naderend afscheid.

1.2 Op zoek naar zin bij chronische stress (bij armoedeproblematiek)

drs. Mariëlle Hobbelen, Kenniscentrum Zorginnovatie Hogeschool Rotterdam, drs. Hassan Bakir, Laurens & dr. Susan Hupkens, Kenniscentrum Zorginnovatie Hogeschool Rotterdam

Zingeving gaat niet altijd vanzelf. In het leven zijn er talloze uitdagingen waardoor mensen (weer) op zoek gaan naar de zin in hun leven. Ziekte is een belangrijke uitdaging, maar uit onderzoek blijkt ook dat mensen met een laag inkomen minder zin in het leven ervaren dan rijkere mensen. Mensen met armoedeproblematiek zijn vooral bezig zijn om de urgente situaties het hoofd te bieden en dit veroorzaakt chronische stress. Hierdoor is het moeilijk om aandacht te besteden aan datgene waar het in het leven voor hen echt om gaat. Ook hulpverleners zijn vaak bezig met het voortdurend blussen van brandjes. In actieonderzoek Linking-Zin Rotterdam is een kaartenset ontwikkeld waarmee cliënt en ondersteuner meer zicht krijgen op de belangrijke vragen in het leven zodat betekenisvolle ondersteuning geboden kan worden. In deze workshop leer je werken met deze kaartenset zodat je meer handvatten hebt om mensen met armoedeproblematiek te ondersteunen vanuit zingeving.

{VOL} 1.3 Leren over zingeving in de eigen werkpraktijk met de toolbox 'Zorg voor Zingeving'

drs. Ilse Frank, geestelijk verzorger Centrum voor Levensvragen Midden-Nederland, drs. Marieke Steerenberg, huisartsenpraktijk De Groene Kernen & prof. dr. Gaby Jacobs, Universiteit voor Humanistiek

Of je nu geestelijk verzorger bent of een andere professional in het zorg- of welzijnsdomein – in deze workshop maak je kennis met een toolbox die je zal helpen je aandacht voor en begeleiding bij zingeving te versterken. Het doel van de toolbox ‘Zorg voor Zingeving’ is om te reflecteren hoe jij als professional inhoud geeft aan de ‘zorg voor zingeving’ die cliënten nodig hebben. Daartoe zijn er drie instrumenten ontwikkeld die je helpen hierover in gesprek te gaan met je cliënten. Leidende vragen daarbij zijn: zitten jullie samen op de goede weg? Welke zingevingsthema’s zijn bij de cliënt aan de orde? En hoe zit dat in de werkrelatie? Na een korte uitleg over de totstandkoming en het doel van de toolbox, gaan we aan de hand van de toolbox in gesprek over hoe we zingeving tegenkomen in de eigen werkpraktijk en onze ontwikkel- en ondersteuningsbehoeften daarbij.

{VOL} 1.4 Zinsitief. Samenwerken aan zingeving in het sociaal domein.

drs. Theo van Leeuwen, dr. Franka Bakker, Hogeschool Windesheim

Zinsitief is het actie-onderzoek dat de sensitiviteit voor zingeving van thuiswonende ouderen en de samenwerking tussen geestelijke verzorging en sociaal werk heeft onderzocht. In deze workshop delen we jullie ervaringen ten aanzien van competentie-ontwikkeling en samenwerkingsstructuren. Aan de hand van een casus werpen we een aantal praktijk gerelateerde vragen op en proberen daar met elkaar een antwoord op te zoeken. Wat is er voor nodig om wederzijdse competenties in het signaleren van zingeving te vergroten, hoe scholen we elkaar en hoe komen we tot goede en structurele vormen van samenwerking?

1.5 Zinvolle afstemming

dr. Anja Visser, Rijksuniversiteit Groningen & drs. Selma Haverkate, geestelijk verzorger bij DrieGasthuizenGroep

Goede zorg voor zingeving vraagt om interdisciplinaire samenwerking tussen zorgverleners, geestelijk verzorgers en vrijwilligers. Maar wat kun je verwachten van elkaar daarin? En hoe verwoord je jouw bijdrage? In deze workshop gaan we in het gesprek met elkaar op zoek naar de raakvlakken en verschillen tussen disciplines in zorg voor zingeving. Daarbij besteden we ook aandacht aan individuele verschillen; niet iedereen binnen een discipline heeft evenveel affiniteit met zingeving. Hoe ga je daarmee om? Aan het eind van de workshop heb je een indruk van inter- en intradisciplinaire verhoudingen in zorg voor zingeving en kun je hier op een vruchtbare manier het gesprek over aangaan.

2.1 Creatieve werkvormen voor activerende geestelijke verzorging

drs. Iris Wierstra, Tilburg University en Universiteit voor Humanistiek. dr. Anke I. Liefbroer PhD, Tilburg University & drs. Annemarie Foppen, Vrije Universiteit Amsterdam

Uit onderzoek blijkt dat narrativiteit, materialiteit, lichamelijkheid en verbeelding belangrijke en werkzame elementen zijn om een spirituele laag te raken bij mensen. Het kan een gesprek verdiepen als je als geestelijk verzorger deze elementen actief inzet in je gesprekken met cliënten. Dit vraagt van jou als geestelijk verzorger kennis, voorbereiding en oefening met hoe je deze elementen concreet kunt inzetten in je werk. In deze workshop maak je kennis met verschillende creatieve werkvormen zoals het werken met een levenslijn, een meditatieve visualisatieoefening en het geven van verbeeldende voorbereidingsopdrachten aan je cliënt. Je reflecteert samen met andere geestelijk verzorgers en de onderzoekers op hoe je deze werkvormen kunt integreren in je werk.

2.2 Interprofessioneel werken: praktische handreikingen voor professionals

dr. Aliza Damsma Bakker, Viaa & Drs. Anita Zandbergen, Viaa

Tijdens het actieonderzoek 'Zinvol Samenwerken in de Thuissituatie' is samen met diverse professionals veel kennis opgedaan en tools ontwikkeld om interprofessioneel samenwerken rond zorg voor zingeving vorm te geven in de praktijk in regionale netwerken. In de workshop delen we zowel de theoretische kaders als vooral ook de praktische uitwerking daarvan met deelnemers om zelf aan de slag te kunnen in de eigen professionele praktijk.

2.3 Zorg voor Zingeving: een taak van alle zorgverleners!

drs. Marc Rietveld, geestelijk verzorger UMC en betrokken bij Zin in Utrecht

“Dan krijg je een knal voor je harsens, dat wil je niet weten”, vertelt een palliatieve patiënt over het horen van de diagnose kanker. Daarna moet je “…behalve aan je lichamelijke herstelproces ook werken aan je geestelijke herstelproces.” Patiënten kunnen naast lichamelijke, sociale en psychische zorg, soms ook de behoefte hebben aan zorg rondom wat voor hen van betekenis is. Zij worstelen misschien met een levensvraag, of hebben niet zo’n zin meer in de dag. In deze workshop gaan we samen aan de slag met hoe zorg voor zingeving eruit kan zien. Dit doen we aan de hand van drie vragen:

1. Hoe kan ik aandacht geven aan de zingevingsdimensie?
2. Hoe begeleid ik een gesprek rondom zingeving?
3. Wanneer verwijs ik door naar een geestelijk verzorger?

In PLOEG-3 zijn drie signalerings- en verwijzingstools ontwikkeld. In deze workshop wordt het Zakkaartje Zingeving voorgesteld en gaan we er samen mee aan het werk. Zo leer je hoe deze tool je kan ondersteunen bij zorg voor zingeving.

2.4 Zorg voor zingeving, met de "SBARR en zingeving palliatieve zorg"

Mirjam Heikens MEd, geestelijk verzorger, Gezondheidscentrum Levinas & dr. Annelieke Damen, Universiteit voor Humanistiek

Patiënten kunnen naast lichamelijke, sociale en psychische zorg, soms ook de behoefte hebben aan zorg rondom wat voor hen van betekenis is. Zij worstelen misschien met een levensvraag, of hebben niet zo’n zin meer in de dag. In deze workshop gaan we samen aan de slag met hoe zorg voor zingeving eruit kan zien. Dit doen we aan de hand van drie vragen:

1. Hoe kan ik aandacht geven aan de zingevingsdimensie?
2. Hoe begeleid ik een gesprek rondom zingeving?
3. Wanneer verwijs ik door naar een geestelijk verzorger?

In PLOEG-3 zijn drie signalerings- en verwijzingstools ontwikkeld. In deze workshop maak je kennis met het gespreksinstrument SBARR en zingeving palliatieve zorg , dat kan ondersteunen bij zorg voor zingeving. We gaan samen met het gespreksinstrument aan de slag.

2.5 Zorg voor zingeving in het ECD/EPD

drs. Oscar Kerkman, verpleegkundige en ambassadeur Zingeving bij Cordaan & dr. Annemiek de Jonge, Hogeschool Viaa

Patiënten kunnen naast lichamelijke, sociale en psychische zorg, soms ook de behoefte hebben aan zorg rondom wat voor hen van betekenis is. Zij worstelen misschien met een levensvraag, of hebben niet zo’n zin meer in de dag. In deze workshop gaan we samen aan de slag met hoe zorg voor zingeving eruit kan zien. Dit doen we aan de hand van drie vragen:

1. Hoe kan ik aandacht geven aan de zingevingsdimensie?
2. Hoe begeleid ik een gesprek rondom zingeving?
3. Wanneer verwijs ik door naar een geestelijk verzorger?

In PLOEG-3 zijn drie signalerings- en verwijzingstools ontwikkeld. In deze workshop introduceren we de vragenlijst ECD/EPD zingeving. We gaan hier samen mee werken.

2.6 Met wie ben je verbonden? Professionele netwerken in kaart.

dr. Anja Visser, Rijksuniversiteit Groningen

Als geestelijk verzorger, zorgverlener of vrijwilliger werk je niet alleen. Je staat in relatie met bestuurders, leidinggevenden, financiers, andere geestelijk verzorgers/zorgverleners/ vrijwilligers, verwijzers, aanvragers van scholingen, aanvragers van advisering en de mensen die je begeleidt. Om zichtbaar en vindbaar te zijn is het belangrijk om actief contact te onderhouden met veel van deze relaties. Hoe pak je dat aan? Met wie ben je verbonden? Met wie wil je je verbinden? Welke (poging tot) verbinding kun je beter loslaten? Welke rol spelen deze mensen in je netwerk? Wat is een goede manier om contact te onderhouden? In deze workshop maken we een zogenaamde ‘krachtenveldanalyse’ om deze vragen te beantwoorden. Aan het einde van de workshop heb je een beeld van je netwerk en ideeën voor het onderhouden en inzetten ervan.