Dr. Julia Martínez-Ariño publiceert boek ‘Governing Religious Diversity in Cities’

Dr. Julia Martínez-Ariño is universitair docent Sociology of Religion aan de Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap van de Rijksuniversiteit Groningen en stelde de bundel Governing Religious Diversity in Cities. Critical Perspectives samen, die onlangs gepubliceerd werd (Routledge 2020). De artikelen in deze bundel adresseren de vraag hoe steden religieuze diversiteit besturen en reguleren.

Focus op bestuursprocessen

Julia Martínez-Ariño: ‘Deze collectieve publicatie wil een bijdrage leveren aan het almaar groter wordende onderzoeksveld van religieuze diversiteit in steden. Dit boek biedt een diversiteit aan studies die ingaan op bestuursprocessen, de bijbehorende beleidsinstrumenten, de betrokken partijen en de daaruit voortkomende reguleringskaders en normatieve categorieën. In tegenstelling tot voorgaande projecten op dit gebied ligt de focus van deze bundel dus niet op de religieuze praktijken zelf, maar op de bestuursprocessen. Met andere woorden, de nadruk ligt op de interactie tussen overheids- en niet-overheidspartijen en op de regelgeving rond religie die uit beide voortkomt. De bundel begint met een beschouwing van het bewijs dat door voorgaand onderzoek is geleverd, dat laat zien dat het stedelijke religieuze landschap steeds verder diversifieert en dat deze diversifiëring vaak samengaat met allerlei uitdagingen en controverses op het gebied van overheidsinterventie.’

Grote diversiteit aan onderwerpen

Het boek omvat acht hoofdstukken die geschreven zijn door verschillende auteurs die allen academisch onderzoek doen naar het besturen van religie in stedelijke contexten. Onder hen Julia Martínez-Ariño, die de bundel redigeerde en de introductie schreef. Julia: ‘Het boek bevat vele case studies van steden in diverse Europese landen en in Canada. De belangrijkste doelen zijn: 1) het huidige onderzoek rond het gemeentelijke bestuur van religieuze diversiteit inventariseren; 2) nieuwe concepten en empirische analyses naar voren brengen die dit onderzoeksveld verrijken; en 3) potentiële lijnen uitzetten voor toekomstig onderzoek dat dit veld verder voorwaarts kan helpen. De bijdragen gaan over een grote diversiteit aan onderwerpen, zoals de rol van wetten, staatscontracten en stedenbouw bij het besturen van religieuze diversiteit; vergelijkingen van uiteenlopende beleidstrajecten in verschillende steden binnen hetzelfde land, zoals Madrid en Barcelona in Spanje; en de controverses rond vieringen van religieuze evenementen in de stedelijke ruimte, zoals de controverse rond het organiseren van de Internationale Yogadag in de stad Vancouver.’

‘Acceptabele’ religiositeit?

‘Mijn eigen hoofdstuk betreft een analyse van de manier waarop drie Franse steden (Rennes, Bordeaux en Toulouse) omgaan met religieuze diversiteit. Ik was specifiek geïnteresseerd in de overheidsmaatregelen die op gemeentelijk niveau genomen werden wat betreft het omgaan met de religieus diverse bevolkingsgroepen in de steden; denk aan regelgeving op het gebied van gebedshuizen, begraafplaatsen, schoolkantines, religieuze symbolen, het gebruik van ruimte voor religieuze vieringen etc. Om precies te zijn bestudeerde ik drie gemeentelijke platforms die door de drie steden zijn opgezet om religieuze diversiteit en in het bijzonder de islam te reguleren,’ vertelt Julia. Deze consultatieorganen brengen gemeentepolitici samen met ambtenaren, vertegenwoordigers van religies, leden van andere maatschappelijke organisaties zoals culturele of atheïstische organisaties of Ngo’s alsook deskundigen van universiteiten. Tijdens deze bijeenkomsten wordt gediscussieerd over welk advies te geven aan het gemeentebestuur als het gaat om regelgeving op het gebied van zaken als: Kan een medewerker van de plantsoenendienst op straat bidden als hij het uniform van de gemeente draagt? Kan een schoolkantine halal of koosjer eten aanbieden? Mogen sportcoaches religieuze symbolen dragen als ze kinderen trainen? enzovoorts. Het interessante is dat deze organen ideeën creëren omtrent “acceptabele” religiositeit, oftewel: praktijken die wel “kunnen” of juist niet. Sterker nog, mijn artikel laat zien hoe deze organen vaak fungeren als plek waar de voorwaarden worden vastgesteld waaronder in het bijzonder islamitische religieuze praktijken als acceptabel beschouwd worden. En dit alles is zo interessant omdat het laat zien dat, ondanks de sterke aanwezigheid van het discours van de “laïcité” in de publieke sfeer in Frankrijk, er verschillende manieren zijn waarop het staatssecularisme wordt benaderd en in praktijk wordt gebracht.’

Huidig onderzoek

Julia, kun je ons nog iets meer vertellen over je huidige onderzoeksprojecten en je werk voor de Faculteit GGW? Dr. Martínez-Ariño: ‘Ik ben sinds maart 2017 universitair docent Sociology of Religion aan de Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap van de Rijksuniversiteit Groningen en geef les op het gebied van Sociologie van Religie, Onderzoeksmethoden en Religieuze Diversiteit. Ook ben ik coördinator van het onderzoekscluster “Religion and Cities” van het Centre for Religion, Conflict and Globalization. In mijn carrière heb ik me gespecialiseerd in de sociologische bestudering van religie. Dat houdt in dat mijn onderzoeksinteresses op het snijvlak religie, maatschappij en politiek liggen. Ik ben geïnteresseerd in hoe religie de samenleving en de politiek vormt, en hoe religie op haar beurt gevormd wordt door samenleving en politiek.

Mijn meest recente onderzoeksproject heeft als onderwerp apostasie (geloofsafval). Specifiek analyseer ik de narratieven van mensen die besloten hebben de Rooms-Katholieke Kerk in Spanje en Argentinië formeel te verlaten (door middel van het verzoek hun persoonlijke gegevens uit het kerkelijk archief te verwijderen). Ik ben geïnteresseerd in hun beweegredenen en rechtvaardigingsgronden en ook naar de manieren waarop ze apostasie als een politieke daad zien. Daarnaast doe ik onderzoek naar de collectieve mobilisaties op het gebied van apostasie die in beide landen plaatsvinden, vooral geïnspireerd door de voorvechters van de scheiding tussen kerk en staat en feministische actiegroepen.’