Filosofie is ‘booming business’; het gaat ook over maatje 36

Groningen - Wat hebben religie en filosofie te maken met voetbal of kledingmaatje 36? Van alles, zo bleek gisteren tijdens het Filosofiesymposium 2010 op de Rijksuniversiteit Groningen (RuG). Rond de honderd vwo-leerlingen die dit jaar filosofie-examen doen en docenten waren bijeen in het Academiegebouw om te proeven hoe filosofie en religie in een universitaire setting kan zijn.

 

De faculteit Wijsbegeerte en faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap van de RuG springen in op de groeiende populariteit van het vak filosofie. Samen met de Scholierenacademie was gisteren de derde editie van het Filosofiesymposium. En hoe breed kunnen deze vakgebieden zijn? Heel breed, bleek wel. Michaël Kruiper, vijfdejaarsstudent aan de Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap, studeert over drie weken af op het onderwerp voetbal en religie. Hij onderzocht onder meer de religieuze achtergronden van The Old Firm, dé voetbalklassieker tussen Celtic en Glasgow Rangers. Een voorbeeld van een strijd tussen katholieken en protestanten die in Schotland héél diep zit. ,,De liederen die worden gezongen zijn sterk discriminerend voor de tegenstander.”

 

Het You ’ll never walk alone, clublied van voetbalclub Liverpool, is een voorbeeld van een hymne, laat hij via een filmpje van YouTube zien. Daaropvolgend klinkt Come, Christians Join to Sing vanuit de Crystal Cathedral van ds. Robert Schuller in Florida.

 

Zowel voetbal als religie hebben een vorm van gemeenschap, communitas, waarmee hij de link legt naar religiefilosoof Emile Durkheim (1858-1917) die religie bestempelde als ,,een collectieve roes”. Rites en erediensten geven een gevoel van saamhorigheid. Hetzelfde vindt plaats in de voetbalstadions. Maar is voetbal een nieuwe religie? Nee, meent Kruiper. ,,Het voetbal geeft geen antwoord op fundamentele levensvragen over leven en dood.”

 

Het filosofieonderwijs in Nederland neemt een grote vlucht. Op sommige scholen kunnen begaafde leerlingen zelfs al in de brugklas met filosofie beginnen. Ook Lieke Hendriks, filosofiedocent aan csg Comenius (locatie Mariënburg) in Leeuwarden, merkt de groeiende interesse voor het vak op. Ze is met vijftien leerlingen aanwezig. ,,Filosofie is booming business. Hoe leger de kerken worden, hoe voller de klaslokalen.” Hendriks vindt het mooi als docent, maar voor haar staan geloof en filosofie niet tegenover elkaar. ,,Ik draag God, religie en de rede een warm hart toe. Ik hoop dus dat ik ongelijk krijg met mij redenering.”

 

In een andere workshop gaat het over de documentaire van filosofe Sunny Bergman, Beperkt houdbaar. De studenten wordt haarfijn uit de doeken gedaan hoe de Franse filosoof Michel Foucault het machtsdenken in groepen analyseerde. ,,Macht is iets wat altijd gebeurt. In elke relatie”, zegt gastdocente Gili Yaron. Met beelden uit de documentaire waarmee Bergman in opstand kwam tegen het heersende schoonheidsideaal wordt filosofie gedoceerd. ,,Tussen onze geboorte en dat we zeventien zijn, zien we een kwart miljoen afbeeldingen die gerelateerd aan schoonheid.” En ja, ook Barbie heeft verborgen macht die doorwerkt. ,,Anatomisch gezien zou Barbie geen kinderen kunnen krijgen, want ze heeft niet eens plek voor een baarmoeder.”

 

© Friesch Dagblad