Impact: Belemmeringen en kansen bij het aanleggen van voedseltuinen

De komende weken introduceren de genomineerden voor de Ben Feringa Impact Award 2024 zichzelf en hun impactvolle onderzoek of project. Deze week: Leslie Knigge, Martin Ottens en Yasmin Madsen, genomineerd in de categorie 'student' voor hun scriptie, 'als onderdeel van onze Living Lab-onderzoeksstage hebben wij onderzoek uitgevoerd voor de Stichting Groninger Voedseltuinen'.

Wie zijn jullie?

Wij zijn Leslie Knigge, Martin Ottens en Yasmin Madsen. Wij zijn studenten van de opleiding Global Responsibility & Leadership. Als onderdeel van onze Living Lab-onderzoeksstage hebben wij onderzoek uitgevoerd voor de Stichting Groninger Voedseltuinen.

Bij welke faculteit studeren jullie?

Wij zijn studenten van de Campus Fryslân, een faculteit die zich richt op duurzame transitie en governance.

Waar ging jullie onderzoek over?

Samen met Stichting Groninger Voedseltuinen en de gemeente Westerkwartier hebben we kwalitatief onderzoek gedaan naar de belemmeringen en kansen bij het aanleggen van voedseltuinen of CSA (Community-Supported Agriculture), specifiek in het Westerkwartier. CSA verwijst naar kleinschalige tuinbouw die producenten in staat stelt rechtstreeks aan de consument te verkopen en consumenten erbij betrekt om de grond duurzaam te onderhouden. De belangrijkste obstakels waren systemische belemmeringen binnen de gemeente, zoals gebrek aan kennis en visie op voedseltuinen, financiële barrières, de duur van de goedkeuring en het gebiedsontwikkelingsplan. Onze belangrijkste aanbeveling was daarom de oproep om duidelijke richtlijnen binnen de gemeente op te stellen, zodat deze obstakels weggenomen kunnen worden. Deelnemers kwamen verder met het advies de aanpak van lokale vraagstukken en de samenwerking met de gemeenschap en andere organisaties meer te integreren.

Welke impact heeft jullie onderzoek? Hoe kan het de samenleving helpen?

Ons onderzoek heeft geleid tot een rapport en een routekaart. Samen brengen ze eenvoudig in kaart welke belemmeringen er zijn voor de oprichting van voedseltuinen in de gemeente Westerkwartier. Voor zowel de Stichting als de gemeente bleek de routekaart heel nuttig, omdat voor het eerst de specifieke obstakels waarmee tuinders te maken hebben werden omschreven. Dat maakt een diepgaander debat over oplossingen binnen de gemeente mogelijk. Verder geven de aanbevelingen advies over de manier waarop de geïdentificeerde obstakels kunnen worden aangepakt, waarbij rekening wordt gehouden met de verschillende partijen. Het gesprek tussen de Stichting en de gemeente wordt dus verrijkt door ons onderzoek omdat het concept van voedseltuinen is uitgewerkt, obstakels worden geïdentificeerd en oplossingen worden voorgesteld.

Dit werk draagt zodoende bij aan de implementatie van door de gemeenschap ondersteunde tuinbouw, die grote kansen biedt voor sociale inclusie, de strijd tegen armoede, duurzame voedselproductie en gezonde voeding voor de Nederlandse bevolking. Het concept van voedseltuinen is cruciaal op weg naar een duurzamere toekomst. Lokale overheden moeten de invoering daarvan steunen, in plaats van die tegemoet te treden met scepsis en bezwaren.

Wat was jullie motivatie voor het onderzoek? Wat heb je er zelf van geleerd?

Voedsel is een integraal onderdeel van ons dagelijks leven. Niettemin is het huidige dominante voedselsysteem schadelijk voor het milieu (zoals de achteruitgang van agrobiodiversiteit), vormt het een risico voor de menselijke gezondheid (zoals de kwaliteit van producten) en kan het ongelijkheid creëren/versterken (zoals de toegankelijkheid tot voedsel). Daarom vonden we de kans om een ​​alternatief voedselsysteem te onderzoeken dat gedecentraliseerd is en gebaseerd op de gemeenschap heel belangrijk.

Tijdens ons onderzoek raakten we erg geïnspireerd door de tuiniers die we ontmoetten. Hoewel hun traject enorm verschilde van het onze, was hun ambitie om de gemeenschap en hun omgeving te verbeteren voor ons duidelijk zichtbaar. We hebben geleerd dat CSA een impactvolle mogelijkheid is voor gemeenschappen in Nederland, en we zijn ervan overtuigd dat een transitie naar kleinschaligere tuinbouw de mensen en de planeet ten goede kan komen.