Zes wetenschappers van RUG en UMCG ontvangen Vidi-beurs

De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) heeft een Vidi-financiering van maximaal €800.000 toegekend aan Johannes Klein, Nikolay Martynchuk, Tessa Quax, Monique van der Wijst, Arianna Bisazza en Çigdem Bozdag. Hiermee kunnen zij de komende vijf jaar een eigen, vernieuwende onderzoekslijn ontwikkelen en een onderzoeksgroep opzetten.

Vidi is gericht op ervaren onderzoekers die na hun promotie al een aantal jaren succesvol onderzoek hebben verricht. Vidi maakt samen met de Veni- en Vici-beurzen deel uit van het NWO-Talentprogramma. Binnen het Talentprogramma zijn onderzoekers vrij om hun eigen onderwerp voor financiering in te dienen. In totaal dienden in deze Vidi-ronde 551 onderzoekers een onderzoeksproject in voor financiering. Daarvan zijn 97 gehonoreerd.

RUG/UMCG-onderzoekers die een Vidi hebben ontvangen:

Dr. Johannes Klein (Faculty of Science and Engineering)

Goud en zuurstof: Van vijanden vrienden maken

Dit project onderzoekt de problematische relatie tussen de elementen goud en zuurstof, en hoe deze relatie kan worden verholpen om nieuwe technieken te ontwikkelen voor de modificatie van organische verbindingen. Deze nieuwe methodes zullen twee goudatomen gebruiken om nieuwe katalysatoren te creëren, en licht gebruiken om ze te activeren. In deze katalysatoren zullen de twee goudcentra met elkaar communiceren om gezamenlijk de op zuurstof gebaseerde liganden te overtuigen om deel te nemen aan nieuwe reacties.

Dr. Nikolay Martynchuk (Faculty of Science and Engineering)

Op zoek naar monodromie in verstoringen van klassieke en quantum integreerbare systemen

Verschillende systemen in de natuurkunde, scheikunde en mechanica zijn verstoringen van integreerbare modellen. Meetkundig gezien betekent dit dat de dynamica van dergelijke systemen bij benadering regulier is, terwijl hun quantum eigenschappen lokaal op een rooster kunnen worden gemodelleerd.Dit onderzoek is gericht op de volgende vraag: welk deel van de meetkunde van een integreerbaar model blijft onveranderd onder kleine verstoringen en kan daarom ook in het oorspronkelijke systeem aanwezig zijn? Deze vraag zult voornamelijk woorden onderzocht voor het zogenaamde fenomeen “quantum- monodromie”, en veralgemeniseringen daarvan, dat vaak in specifieke voorbeelden van integreerbare modellen voorkomt.

Dr. Tessa Quax (Faculty of Science and Engineering)

Hoe virussen de functie van archaea veranderen

Archaea vormen het recentst ontdekte domein van levende organismen. Deze micro- organismen kunnen overleven op zeer diverse plekken, zoals in diepzeevulkanen en onze darmen. Virussen infecteren archaea. Tijdens zo’n infectie beïnvloeden virussen het gedrag van micro-organismen; ze veranderen bijvoorbeeld het celoppervlak waardoor ze beter aan materialen hechten of aan het immuunsysteem ontsnappen. Zulke veranderingen zijn bij virussen van archaea nauwelijks in kaart gebracht. Dit project geeft inzicht in de onderliggende mechanismen en stimuleert ontwikkeling van methodes om virus- geïnduceerde veranderingen van archaea te sturen. Daarmee helpt het de toepassing van archaea in bio-energie-productie en het herstellen van evenwicht in ons maag-darmkanaal.

Dr. Monique van der Wijst (UMCG)

Zijn je immuuncellen bestemd voor grootsheid of voor mislukking?

Ook al erven alle cellen in je lichaam hetzelfde DNA van je ouders, toch is er een grote diversiteit aan cellen in je lichaam: van huidcel tot hersencel. Zelfs als we inzoomen op cellen van exact hetzelfde type, blijkt dat deze ogenschijnlijke gelijke cellen er van binnen toch steeds iets anders uit zien en zich ook iets anders gedragen. Het is grotendeels onduidelijk waar de variatie tussen ogenschijnlijk gelijke cellen vandaan komt en hoe deze iemands gezondheid kan beïnvloeden. De onderzoeker zal een tijdsmachine voor cellen ontwikkelen om dit te onderzoeken voor immuuncellen en hun gedrag na blootstelling aan ziekteverwekkers.

Dr. Arianna Bisazza (Faculteit der Letteren)

Polyglot-machines: Menselijk leren van morfologisch rijke talen

Dit project wil de kwaliteit van taaltechnologie verbeteren voor wereldtalen die worden gekenmerkt door veel verschillende en complexe woordvormen (morfologie). Deze talen vormen een bijzondere uitdaging voor de huidige modellen voor machinaal leren. Het project laat zich inspireren door het menselijke proces van taalverwerving. Nieuwe modellen zullen worden gebouwd met behulp van het soort zinnen dat wordt gesproken tegen kinderen die zulke morfologisch rijke talen aan het leren zijn. De verbeterde modellen zullen ertoe leiden dat taaltechnologie ook voor deze wereldtalen beschikbaar komt.

Dr. Çigdem Bozdag (Faculteit der Letteren)

Migrantengeneraties in de digitale samenleving: een meerlagig onderzoek naar de invloed van sociaal-culturele factoren op digitale inclusie

Digitale technologieën effectief kunnen gebruiken is een voorwaarde geworden voor deelname aan veel gebieden van het sociale leven. Digitale inclusie betekent dat alle burgers dezelfde kansen hebben om deel te nemen aan de digitale samenleving. Dit project onderzoekt de digitale inclusie van migrantengeneraties in Nederland en ontwikkelt een nieuw conceptueel kader dat zich richt op de sociaal-culturele factoren die van invloed zijn op digitale inclusie. Het team zal gebruikers, beleid, overheidsinitiatieven en onderwijspraktijken analyseren - een gelaagde benadering om de overlap en verschillen tussen de perspectieven en behoeften van verschillende actoren te identificeren, als grondslag voor een effectiever digitaal inclusiebeleid.