Het verband tussen slecht slapen en agressie

Slaap speelt een belangrijke rol in mentale gezondheid, waaronder emotieregulatie en zelfcontrole. Verstoring van slaap zou daarom kunnen bijdragen aan het verhogen van agressie. Uit het promotieonderzoek van Maaike van Veen blijkt dat er inderdaad een duidelijk en consistent verband is, vooral bij mensen met een psychische kwetsbaarheid. Het gericht behandelen van slaapproblemen vormt een nieuwe mogelijkheid om woede, vijandigheid en agressief gedrag te verminderen, in het bijzonder in de (forensische) psychiatrie.

In het proefschrift worden verschillende studiemethoden beschreven om het verband tussen slecht slapen en agressie te onderzoeken. Twee systematische reviews en meta-analyses werden uitgevoerd om eerder verricht onderzoek samen te vatten. Dat onderzoek richtte zich op het verband tussen slaapkwaliteit en slaapduur met verschillende maten van agressie, zoals woede en vijandigheid. Van Veen heeft een groot aantal observationele en experimentele studies bijeengebracht, die gezamenlijk een duidelijk en consistent verband laten zien tussen slecht of kort slapen en een hogere mate van agressie. Dit verband blijkt meer uitgesproken te zijn bij mensen met een psychologische kwetsbaarheid.

Daarnaast onderzocht ze het verband tussen slaapkwaliteit, impulsiviteit en agressie in een cohort van forensisch psychiatrische patiënten. Slechte slaapkwaliteit hield verband met een hogere mate van zelf-gerapporteerde impulsiviteit en agressie. Dat bleek ook longitudinaal, waar werd gevonden dat slechte slaapkwaliteit bij deze patiënten verband hield met een hogere mate van agressie na 1 jaar. Deze verbanden werden niet verklaard door psychiatrische diagnose of algemene psychopathologie.

Hoewel dit proefschrift niet direct een causaal verband tussen slaap en agressie onderzoekt, geven de resultaten wel aan dat herstel van slaap een nieuwe en belangrijke strategie zou kunnen zijn om woede, vijandigheid en agressief gedrag te verminderen en te voorkomen, in het bijzonder bij (forensisch) psychiatrische patiënten.

Meer informatie over het proefschrift

Over Maaike van Veen

Maaike van Veen is extern promovendus bij de Faculteit Gedrags- en
Maatschappijwetenschappen. Zij is als psychiater werkzaam bij het
Expertisecentrum Slaap en Psychiatrie van de GGZ Drenthe. De promotie
vindt plaats op 10 november 2022 om 16.15 uur, in de Aula van het
Academiegebouw in Groningen.