Eelco Glas promoveert op proefschrift over Flavius Josephus’ Joodse Oorlog

‘Flavius Josephus is één van de meest bekende én controversiële auteurs uit de oudheid. Hij is door de eeuwen heen zeer belangrijk geweest in de ontwikkeling van het jodendom en het christendom en de verhouding van deze twee wereldreligies tot elkaar,’ vertelt promovendus Eelco Glas. ‘Tegelijkertijd is er in het onderzoek naar Josephus' werk en het reconstrueren van zijn leven maar zeer weinig aandacht geweest voor zijn literaire doelen bij het schrijven van zijn levensverhaal. Ironisch genoeg is hij daarom één van de meest gelezen maar minst begrepen auteurs uit de oudheid. Mijn proefschrift probeert dit hiaat op te vullen.’ Op 2 november zal Eelco zijn proefschrift verdedigen tijdens zijn promotieceremonie aan de Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap.

Vooroordelen over deze Joodse historicus

Eelco’s dissertatie, getiteld Flavius Josephus' Self-Characterization in First-Century Rome: A Literary Analysis of the Autobiographical Passages in the Bellum Judaicum, onderzoekt de Bellum Judaicum (Joodse Oorlog) van Flavius Josephus, een historisch werk over de Joodse opstand tegen Rome van 66-70 n.C. en één van de meest invloedrijke niet-Bijbelse teksten in de geschiedenis van de westerse beschaving: ‘Mijn proefschrift biedt de eerste systematische literaire analyse van de autobiografische passages in de Bellum Judaicum, een Grieks werk dat geschreven is door Flavius Josephus in Rome aan het einde van de eerste eeuw na Christus.’ Eén van de meest in het oog springende kenmerken van dit werk is de belangrijke rol die Josephus toeschrijft aan zijn eigen personage. Tot voor kort bestudeerden onderzoekers de autobiografische secties in dit werk voornamelijk om Josephus’ leven en gedachtegoed te reconstrueren. Zijn omstreden levensverhaal heeft zowel binnen als buiten de wetenschap geresulteerd in sterke vooroordelen over deze Joodse historicus en de intellectuele kwaliteiten van zijn werk.

Nieuw licht op historicus Flavius Josephus

Veel wetenschappers nemen op basis van Josephus’ claims aan dat hij zo uitgebreid over zijn eigen daden schreef als reactie op beschuldigingen van zijn landgenoten. Je zou kunnen zeggen dat de studie van Eelco Glas met deze tendens breekt: ‘Het algehele beeld dat mijn analyse oproept, is dat Josephus zijn autobiografische verhaal overeenkomstig de Grieks-Romeinse literaire conventies van zijn tijd schreef. Het gebruik van apologetische motieven is één van die conventies. Dergelijke motieven werden vaker gebruikt om een retorisch overtuigend verhaal te schrijven. Josephus schreef zijn verhaal zo op dat het zijn eigen doelen diende — bijvoorbeeld het onderstrepen van zijn expertise en kundigheid als historicus in Rome — en deed dat bovendien zeer zorgvuldig. Daarmee werpt deze studie nieuw licht op deze Joodse schrijver en de literaire kwaliteiten en de doelen van zijn werk. Dit onderzoek kan bovendien als vertrekpunt dienen voor nieuw historisch onderzoek naar het leven van Josephus en zijn positie als Joods intellectueel in Rome.’

Ook populair-wetenschappelijke reflectie voor een breder publiek

‘Wat ik daarnaast ontzettend leuk vind aan dit onderwerp,’ vervolgt Eelco, ‘is dat het nog steeds enorm tot de verbeelding spreekt. Omdat Josephus zo controversieel en invloedrijk is, biedt het veel ruimte voor populair-wetenschappelijke reflectie voor een breder publiek. Zo heb ik afgelopen jaar een artikel gepubliceerd over de historische achtergrond van Josephus' werk in het tijdschrift Geschiedenis Magazine. Binnenkort zal er in datzelfde tijdschrift een stuk verschijnen over Josephus' levensverhaal en de receptie daarvan na de oudheid.’

CV en promotieceremonie

Sinds februari is Eelco als onderzoeker werkzaam aan de Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap alsmede als docent (Oude) Geschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen. Momenteel is hij bezig met het verkennen van een nieuw onderzoeksproject met als voorlopige titel Philo: Een Joodse migrant tussen Alexandrië en Rome. Op 2 november zal Eelco Glas zijn proefschrift over Flavius Josephus’ Bellum Judaicum verdedigen in de aanwezigheid van zijn promotores prof. dr. Steve Mason, hoogleraar Ancient Mediterranean Religions and Cultures, en prof. dr. Lautaro Roig Lanzillotta, hoogleraar Nieuwe Testament en Vroeg Christendom aan de Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap van de RUG.

• Wanneer: Maandag 2 november 2020
• Aanvang: 11:00
• Waar: Academiegebouw
• Curriculum Vitae en contact Eelco Glas