Alle remmen los voor een groene universiteit

Dick Jager geeft niet snel op. Al sinds eind jaren ’90 werkt hij aan het verduurzamen van de RUG. Zijn tocht ging gepaard met strijd, de weg was vaak bezaaid met obstakels. Nu gaat het Jager voor de wind. In 2020 staat duurzaamheid met hoofdletters in de visie en het nieuwe strategisch plan van de universiteit. Van trekken aan een dood paard naar racen op een supersnelle e-bike.

_{Tekst: Riepko Buikema, foto’s: Elmer Spaargaren}

‘Wil je ‘m ook even proberen?’ Hij wacht mijn antwoord niet af. Dick Jager is al onderweg naar de fietsenkelder van de Arbo en Milieudienst aan de Visserstraat. ‘Kom mee!’ Langs een met mos beklede wand gaat het, onderweg strenge videoboodschappen aan de muur. Remember to turn off your computer before leaving. Dit is het groene hart van de Rijksuniversiteit Groningen, met Jager als onvermoeibare ambassadeur. Voor ik met mijn ogen kan knipperen sjees ik met een rotgang door de Hoekstraat. Op Jagers gloednieuwe e-bike, opgevoerd en wel. ‘Hard gaat-ie, hè? Ik moet nog een helm kopen.’

Levensles

In de drie kwartier daarvoor ben ik ongemerkt geslaagd voor Jagers test. ‘Ik heb geleerd mijn energie te steken in collega’s die in duurzaamheid geloven. Vroeger dacht ik: ik moet de klimaatsceptici overtuigen, dit moet anders. Maar dat heeft geen zin. Het levert alleen frustraties op. Nu help ik de mensen die wél willen. Of die nog een klein stapje moeten zetten om duurzamer te gaan leven. Dat levert meer winst op. Maar die houding moest ik wel leren.’

De wind is gedraaid

Jager zag de RUG-gemeenschap een omslag maken. Hij ziet het als de grootste verdienste van de Green Office. ‘Bij de universiteit had ik in het begin heel erg het idee dat we trokken aan een dood paard. Vijf of zes jaar geleden was de eerste reactie: wie ben jij dan wel? Oh god, het gaat over duurzaamheid, nu moet ik iets extra’s doen en ik heb het al zo druk of dat gaat geld kosten… Maar dat is echt veranderd. Medewerkers zijn het belang van duurzaamheid gaan inzien. Als wij faculteiten of diensten bezoeken zeggen ze nu: we gaan jullie helpen met de groene agenda, we moeten ons daarvoor inzetten. Als wij niet begonnen waren met de Roadmap Sustainability 2015-2020, dan waren we nu niet zover gekomen. Dat is de grootste prestatie van de Green Office. We staan op de kaart. Daar ben ik het meest trots op.’

Teamspeler

Een artikel schrijven dat draait om Dick Jager valt af en toe niet mee. De verdiensten van zijn duurzaamheidsoffensief schrijft hij tijdens ons gesprek herhaaldelijk toe aan de vruchtbare samenwerking met talloze collega’s – die stuk voor stuk bij naam worden genoemd. ‘We hebben een goed team. Het vliegwiel draait echt.’

Die krachtenbundeling versterkt zijn positie. ‘We kregen nu bijvoorbeeld de kans om al voorafgaand aan de aanbesteding advies uit te brengen over de nieuwe koffieautomaten. Van duurzame koffie gaan we straks naar koffie die ook nog eens fair trade en biologisch geproduceerd is. Dat is een mooie stap vooruit.’ De volledig elektrische of waterstofauto voor de collegeleden kwam er - ondanks een advies inclusief businessplan - dan weer niet. ‘Het CvB durfde dat nog niet aan. Maar Jouke de Vries heeft gezegd: over twee jaar gaan we kijken om toch een duurzame auto te krijgen. Ik zie dat echt als winst. En dat moeten we vertellen. Iedereen moet weten welke adviezen wij geven, welke koers het college kiest en wat uiteindelijk de uitkomst is.’

De harde cijfers

Over die uitkomsten gesproken: dit is geen hosannaverhaal. Echt niet alles gaat voorspoedig, vertelt Jager. Een kritische blik op de vijf jaar geleden gestelde doelen leert dat er nog geen ruimte is om achterover te leunen. ‘We hebben met een collega uit de vakgroep Accounting alle cijfers beoordeeld. Dan blijkt dat de realisatie moeizaam gaat, hoor. We hebben bijvoorbeeld veel gedaan aan ons energieverbruik, maar door de groei van de universiteit hebben we geen daling weten te realiseren. Het is vreemd om een heel gebouw te verwarmen dat plaats biedt aan 1500 mensen, terwijl er in het weekend hooguit honderd aan het werk zijn. Daar staat tegenover dat het wel gelukt is om die groei op te vangen met zelfgeproduceerde energie. Dus de ingekochte energie per medewerker en student is gelijk gebleven. Het watergebruik is gestegen omdat we nu eenmaal meer studenten hebben. Afval is net zo’n verhaal. We werken nu samen met Inkoop aan een zo’n groen mogelijke aanbesteding van de afvalverwerking. Misschien lukt het dan om eind volgend jaar echt minder restafval te produceren.’

Doortrappen

Figuurlijk gesproken: rustig peddelen en vertrouwen op de ondersteuning van een opgevoerde elektrische fiets is er niet bij. Stevig doortrappen is het devies. Jager wil zich de komende jaren graag hardmaken voor meer groen in de stad en op Zernike. ‘Meer bomen bijvoorbeeld. Of een ander beheer van ons gras en de struiken om te kijken of we de diversiteit kunnen terugbrengen in onze flora en fauna.’ In eigen beheer experimenteerde hij er al mee in een stuk weiland van zijn buren op het platteland ten noorden van Marum. ‘We hebben een strook van 100 bij 2 meter laten omploegen en daarna ingezaaid met zo’n pakket voor wilde bloemen. Ik ben er gisteren nog wezen kijken. Dat brengt heel veel insecten terug. Daarna krijg je ook veel vogels en andere dieren. Het zou geweldig zijn om zoiets ook op Zernike te doen.’

Voorop fietsen

Zelf het goede voorbeeld geven, dat is de ambassadeur in hart en nieren. Zo kocht Jager, zij het na lang zeuren van kamergenoot Sander Dijkstra, met behulp van de fietsprivéregeling onlangs een hippe nieuwe e-bike. ‘Wij wonen op 25 kilometer van het werk. Ik probeer nu een of twee keer in de week op de fiets te komen. Dat is al een paar keer gelukt, goed hè? De fietsenregeling van de RUG is super. En het UMCG heeft zelfs 1.250 euro beschikbaar per medewerker, ik wil voorstellen het bedrag aan de RUG ook op te hogen. En bovendien betalen we nu een reiskostenvergoeding aan mensen die in de auto komen, maar niet aan fietsers. Daar kunnen we anders over nadenken toch, of niet? Dat helpt mensen echt uit de auto. Stel dat iedereen nu een dag in de week op de fiets zou gaan: dan ziet die file er elke ochtend heel anders uit.’

Volle kracht vooruit

En die nieuwe fiets gaat in mum van tijd naar dertig kilometer per uur, ervaar ik in de nauwe Hoekstraat. Net als op het werk gaat Jager nu ook tussen Marum en Groningen op volle kracht vooruit. ‘25 Kilometer per uur vond ik te langzaam’, zegt de fietsforens lachend. ‘Met wind tegen moet ik nog steeds flink bijtrappen en doe ik er zo een uur over. Je moet er wel even inkomen, de knop omzetten. Maar daarna is het heerlijk. Ik fiets straks fluitend naar huis.’

Meer informatie

• Contact: Dick Jager
• Zie ook de website van de Green Office