Prof.dr. Jeff De Hosson koninklijk onderscheiden

Vrijdag 29 maart werd prof.dr. J. Th. M. De Hosson koninklijk onderscheiden tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Waarnemend burgemeester Koos Wiersma van de gemeente Westerkwartier decoreerde hem in de Aula van het Academiegebouw, na afloop van zijn afscheidsrede.

Jeff Th. M. De Hosson (Utrecht, 1950), hoogleraar Technische Natuurkunde op het gebied van Materiaalkunde aan de RUG, heeft zich vier decennia lang op voortreffelijke, exemplaire wijze ingezet voor innovatief technisch-wetenschappelijk onderzoek, bestuurlijke activiteiten en onderwijs. Op de uitzonderlijk jonge leeftijd van 27 jaar werd hij door de Kroon benoemd tot hoogleraar. Tijdens zijn zeer productieve loopbaan hebben zijn wetenschappelijke prestaties op het gebied van de fysische materiaalkunde geleid tot tal van grote maatschappelijk-relevante doorbraken.

Wereldleider

Gedurende zijn loopbaan heeft De Hosson zich ontwikkeld tot een gerenommeerde wereldleider op het gebied van de fysische materiaalkunde. Zijn wetenschappelijke prestaties worden internationaal veelvuldig geprezen en beschreven in tal van toonaangevende academische tijdschriften. De impact van zijn werk en zijn innovatieve ideeën op het gebied van hoog-vermogende lasers zijn internationaal onomstreden. Op zijn vakgebied behoort hij tot de beste drie wetenschappers van de wereld. Van meet af aan heeft hij zich gericht op onderzoek naar materialen die ook van belang zijn voor de industrie en de samenleving. Zo voelde hij uitermate goed aan waaraan de industrie behoefte heeft op het gebied van de materiaalkunde. Vaak was hij een voorloper, bijvoorbeeld op het gebied van het tegenwoordig zo populaire 3D-printen. Zijn groep werkt al dertig jaar aan het opbrengen van hoogwaardige en complexe materialen op substraten door middel van lasertechnologie.

De Nederlandse ambassadeur van de materiaalkunde

Internationaal wordt De Hosson beschouwd als dé Nederlandse ambassadeur van de materiaalkunde. Hij is als enige Nederlander verkozen tot Fellow van twee zeer prestigieuze wetenschappelijke genootschappen en is Honorary Guest Professor van universiteiten in China en Zuid-Afrika. Vanwege zijn uitzonderlijke wetenschappelijke verdiensten werd hij in 2001 benoemd tot lid van de afdeling Natuurkunde van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. Ook werd hij gekozen tot lid van de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen en van de Academia Europaea. Verder ontving hij een aantal zeer prestigieuze internationale prijzen, waaronder – als enige Nederlander - de European Materials Gold Medal van de Federation European Materials Societies.

Wetenschappelijke hoogtepunten

Het werk van De Hosson op het gebied van de materiaalkunde kent vele hoogtepunten. Zo leidde zijn innovatieve werk tot een doorbraak op het gebied van nieuwe nanomaterialen. In de biologie en de geneeskunde is grote behoefte aan zeer nauwkeurige materialen op nanoschaal, bijvoorbeeld voor het injecteren van geneesmiddelen in een levende cel. De cel mag hierbij niet worden beschadigd. De Hosson en zijn groep ontwierpen hiervoor schuimvormige materialen van metaal op nanoschaal en een geheel nieuw, vloeistofvrij instrument waarmee deze materialen kunnen worden toegepast. Deze fundamentele doorbraken op het gebied van nanoporeuze metalen zijn ook veelbelovend op andere terreinen, zoals waterstofopslag en batterijen.

Een tweede hoogtepunt in zijn carrière betreft de elektronenmicroscopie. Hij slaagde erin om een nieuwe methode te ontwikkelen waarmee het mogelijk werd om met behulp van de elektronenmicroscoop 3D-beelden te creëren. Hiervoor combineerde hij de techniek van de 3D-reconstructie en de chemische samenstelling van materialen. De methode is in 2015 gepatenteerd.

Enorm wetenschappelijk oeuvre

De grote productiviteit van De Hosson als wetenschapper is af te lezen aan zijn enorme wetenschappelijke oeuvre: zo’n 800 publicaties in internationale wetenschappelijke tijdschriften, 200 papers als congresbijdragen en 35 uitgebreide overzichtsartikelen en hoofdstukken in boeken. Hij was als editor en redacteur betrokken bij 25 boeken over dislocatiedynamica, transmissie-elektronenmicroscopie, oppervlaktewetenschappen en engineering. De toepasbaarheid van zijn wetenschappelijke werk blijkt verder uit de patenten die hij heeft verkregen op het gebied van beeldverwerking, coatings, nanosensoren en nano-actoren.

Brug tussen wetenschap, technologie en industrie

De Hosson is erin geslaagd om bruggen te bouwen tussen wetenschap en technologie en reikte elegante oplossingen aan voor complexe technische problemen in de industrie. Zo stond hij aan de basis van het hoogwaardige, hightech materiaal dat Philips gebruikt voor de scheermesjes die sinds jaar en dag in de vestiging in Drachten worden geproduceerd. Ook inspireerde hij een groot aantal startups en MKB-bedrijven om zijn onderzoek te gebruiken voor het ontwikkelen van innovatieve producten. Zo was hij betrokken bij kleine en middelgrote industrieën en laboratoria, zoals Schut-Groningen, RSP-Delfzijl en Kawecki-Delfzijl, waarbij een naadloze vermenging ontstond tussen fundamentele materiaal-wetenschappelijke en technische kennis en industriële prestaties op het gebied van high tech producten voor de nationale en internationale samenleving.

Zeer geliefd als docent, mentor, promotor en begeleider

De Hosson staat ook bekend als een uitstekende docent, mentor, promotor en begeleider en zijn studenten en promovendi dragen hem dan ook op handen. Als beschermheer en trekker van technische opleidingen aan de RUG begeleidde hij 84 promovendi en meer dan 600 bachelor/master-afstudeerders. Jonge onderzoekers in zijn onderzoeksgroep konden altijd bij hem terecht voor ideeën en analyses. Hij was altijd een sterk pleitbezorger van externe stages voor masterstudenten. Dankzij zijn onvermoeibare inzet werd een externe industriële stage een verplicht onderdeel van het masterprogramma Applied Physics. Hij staat bekend om zijn niet aflatende steun aan studenten, promovendi en medewerkers en hielp hen verder in hun carrière en persoonlijke leven. De studenten prijzen zijn enthousiasme, betrokkenheid en vertrouwen en hebben hem daarom erelid gemaakt van hun technisch-fysische studievereniging.

Bestuurlijke prestaties

Ook op bestuurlijk terrein heeft De Hosson zich sinds jaar en dag op uitzonderlijke wijze ingezet voor het functioneren van de wetenschap. Zo was hij tien jaar lang bestuurslid van het Prioriteiten Programma voor Materiaalonderzoek van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek. Zijn inzet voor de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen was groot: hij was lid van de selectiecommissie Technische Wetenschappen, de Raad voor Natuur- en Sterrenkunde. Als voorzitter en lid van de Chinacommissie kon hij door zijn uitstekende relaties met Chinese collega’s grote bijdragen leveren aan de doelstellingen van deze commissie. Verder was hij voorzitter van de vaste sectie voor Technische Natuurkunde en Technische Wetenschappen en de Jury van de Giles Host Medaille. Als voorzitter van de Werkgemeenschap Materialen/FON schreef hij een rapport dat uiteindelijk heeft geleid tot de instelling van de Technologische Topinstituten. Ook binnen de RUG heeft hij zich bestuurlijk ingezet: zo was hij een periode decaan van de subfaculteit Natuurkunde en bekleedde hij invloedrijke en verantwoordelijke posities binnen de faculteit. Met zijn diplomatieke, bedachtzame houding is hij in tal van commissies en besturen van doorslaggevende invloed geweest.

Nog steeds actief na veertig jaar

Na zijn emeritaat in 2015 is De Hosson doorgegaan met zijn werk als leider van zijn onderzoeksgroep aan de RUG. Tot op heden zet hij zijn baanbrekende onderzoekswerk voort met dezelfde energie en passie als tijdens zijn eerste jaren als hoogleraar.