Kockelkoren: Grotere rol voor gemeente in ondersteunen bewoners

Tekst: Elske Kroondijk (Rijksuniversiteit Groningen)
Foto’s: Coby Schoonhoven

Hoelang duurt het versterken nog? Dit was een van de publieksvragen tijdens het kenniscongres over Veilig Wonen dat georganiseerd werd door Platform Bouwen en Versterken en Platform Leefbaar en Kansrijk. Het congres vormde een uitwisseling van bestaande en nieuwe kennis over het Groningse aardbevingsdossier, met een specifieke focus op leefbaarheid en techniek. Dhr. Kockelkoren, Inspecteur-generaal bij het Staatstoezicht van de Mijnen (SODM), verzorgde de openingslezing en kreeg direct prangende vragen terug uit een betrokken publiek.

Tijdelijke veiligheidsnorm mogelijk verlengd

Kockelkoren ging in op de relatie tussen kennis en risico’s: hoe kennis ons denken over risico’s beïnvloedt en hoe nieuwe kennis risico’s kan doen verminderen, maar nooit helemaal uit kan bannen. Op de vraag uit de zaal hoe lang het versterken nog gaat duren, moest Kockelkoren het antwoord schuldig blijven. Wel gaf hij te kennen dat het waarschijnlijk niet haalbaar is om alles voor 2021 versterkt te hebben, waardoor de tijdelijk verlaagde veiligheidsnorm mogelijk langer van kracht zal zijn. Volgens Kockelkoren is het haalbaar om de versterkingsoperatie binnen 7 jaar af te ronden.

Om dit op een goede manier voor elkaar te krijgen, voorziet Kockelkoren daarbij een grotere rol voor gemeentes, die meer ruimte moeten krijgen om bewoners te helpen en om de leefbaarheid in hun gebied te vergroten. Gemeentes die niet teveel aan procedures vastzitten en kunnen handelen vanuit ‘gezond verstand’. Hoewel, uit de zaal klinkt ook weerstand voor die rol voor gemeentes. Zij zitten in de bestuurlijke spaghetti, en halen vaak projecten binnen die niks voor individuen betekenen. “Ik hoef geen bankje in het park: Ik wil gewoon geholpen worden”.

Behoefte aan overzicht

Dat is ook de conclusie tijdens de lezing van de GGD over de impact van gaswinning op de mentale gezondheid. Die impact is vanzelfsprekend groot en negatief, hoewel het in sommige gevallen ook kan leiden tot een grotere buurtcohesie. De RUG/GGD-lezing was onderdeel van een gevarieerd avondprogramma, met bijdragen over o.a. erfgoed en leefbaarheid, de veiligheidsregio en de effecten van mijnbouw. Een die avond veelgehoorde uitspraak was: wat een verhelderend overzicht, zijn deze cijfers openbaar, en waar kan ik deze grafiek terugvinden? Er is duidelijk behoefte aan kennis en dan met name aan duidelijke plaatjes, grafieken en begrijpelijke uitleg.

Bij de lezing over regelgeving op het gebied van veiligheid werd eveneens goed gebruik gemaakt van beeldmateriaal om de prioritering en versterkingswijze van schadewoningen te illustreren. Uitgangspunt was dat woningen met directe veiligheidsrisico’s (p50) een voorbeeld vormen voor het versterken van woningen die in het bredere gebied van de veiligheidsmarge vallen (p90). De berg schadewoningen werd geïllustreerd door een verzameling legoblokjes die allemaal op een hoop liggen. Deze bonte verzameling kan wel degelijk gesorteerd worden, bijvoorbeeld op kleur, of op vorm. Op dezelfde manier kun je ook woningen sorteren op bijvoorbeeld schadesoort of op ondergrond. Aan de hand van deze typologieën kun je vergelijkbare woningtypen wellicht toch op vergelijkbare manieren versterken.

Geen ontknoping, maar knooppunten van kennis

Zo werd er tijdens dit kenniscongres vaak gebruikgemaakt van metaforen en beeldtaal om complexe materie inzichtelijk te maken en zo meer grip te krijgen op de achterkant van de problematiek: de kenniskant. Tot een duidelijke ontknoping kwam het niet: alleen al door de brede waaier aan onderwerpen was het ook onmogelijk om 1 rode draad aan te wijzen. Onder leiding van dagvoorzitter en waarnemend burgemeester Oldambt Rika Pot mochten verschillende deelnemers daarom hun eigen rode draad ontwarren uit de kluwen. Gezamenlijkheid werd genoemd, buurtcohesie, het in gesprek blijven met elkaar en de liefde voor Groningen. Losse eindjes, maar wie weet wat er gebeurt als je ze aan elkaar knoopt. Van aardbevingskluwen tot kennisknooppunt - dat is misschien wel de beste omschrijving van het streven van beide platforms en dit kenniscongres vormde daartoe een aanzet.