Middeleeuwse zolder faculteit Wijsbegeerte terug in oorspronkelijke sfeer met moderne faciliteiten

Het behoort tot een van de oudste gebouwen van de binnenstad en is van oorsprong een middeleeuws steenhuis: het pand uit omstreeks 1300 van de Faculteit Wijsbegeerte aan de Oude Boteringestraat 52. De zolder van dit gebouw, onder de hoge, steile eikenhouten kap gaat nu met zorg en aandacht voor de historie geschikt gemaakt worden als kantoorruimte voor 14 PhD studenten. De ontwerpen zijn inmiddels klaar. De verbouwing is begonnen vanaf 11 juni 2018.

De zolder is op dit moment in gebruik voor opslag, maar door de groei van de faculteit zal deze ruimte nu functioneel gemaakt worden. De belangrijkste aanpassingen worden de verbetering van de toegankelijkheid en het aanbrengen van dakisolatie, ventilatie, verwarming, daglichtinval en het aanleggen van elektra en data. De restauratiearchitectuur is van Kijlstra Brouwer. Bij de restauratie wordt de sfeer van de oude zolder overeind gehouden. Zowel de faculteit als de monumentencommissie heeft grote waardering voor de restauratieplannen.

Bouwhistorie geheel te zien

“Zeer bijzonder aan het pand is dat behalve de middeleeuwse oorsprong, de gehele (ver)bouwhistorie is af te lezen vanaf het jaar 1300 tot aan de dag van vandaag,” vertelt Rene Bosscher, bouwdeskundige van het Facilitair Bedrijf en gespecialiseerd in monumentale erfgoed van de RUG. Voorafgaand aan het restauratieproject is daarom een uitgebreid bouwhistorisch onderzoek gedaan door Frank van der Waard. Vooral de nissengevels (onderdeel van de Romaanse bouwarchitectuur) zijn van hoge historische waarde. Er zijn in de binnenstad van Groningen nog maar enkele nissengevels te vinden, die slechts ten dele bewaard zijn gebleven. En deze zijn nog voor het overgrote deel intact. “Dergelijke nissengevels kennen we hoofdzakelijk bij de romaanse/gotische kerkenbouwarchitectuur. Dat het hier een woonhuis betreft maakt het uniek,” aldus Bosscher. Een ander belangrijk historische element is de middeleeuwse sporen en gebinten kap: “De huidige kapconstructie is grotendeels 16^e eeuws, maar er zitten sporen in verwerkt van de oorspronkelijke kap uit 1300. Dit is niet alleen uniek voor Groningen, maar voor heel Nederland, waar nog maar zelden kapconstuctie (delen) van dergelijke leeftijd zijn te vinden.” Naast benoemde elementen zijn ook de vloer en de trap (beide 17^e eeuws) van hoge historische waarde.

“Dat het pand er al 700 jaar staat, is eigenlijk zeer bijzonder,” vervolgt Bosscher. “Het heeft de stad Groningen zien groeien tot wat het vandaag de dag is. Van plunderingen tot overstromingen, van oorlogen tot prestigieuze bewoners, het pand heeft het allemaal doorstaan.” En nu voegt de Rijksuniversiteit Groningen een nieuwe bladzijde toe aan geschiedenis van dit bijzondere pand.

Middeleeuwse sfeer blijft behouden

De zolder ademt de sfeer uit van een Middeleeuwse ruimte. Het is dan ook deze sfeer die bewaard zal blijven en als uitgangspunt heeft gediend voor het ontwerp van de architect. De historische elementen worden gehandhaafd en met de nodige zorg gerestaureerd. Na de restauratie zullen de medewerkers zich in middeleeuwse sferen wanen, wat goed aansluit bij de Faculteit Wijsbegeerte.

“Overigens zijn naast de zolder ook in de overige delen van pand bijzondere historische elementen te vinden. Wie de ogen de kost geeft, zal weinig moeite hebben om deze elementen te vinden,” vervolgt Bosscher.

Verhoogde vloer met technische verbeteringen

Onder de kap van het gebouw zitten twee verdiepingslagen, de zolder zelf en een vliering. Beide verdiepingen worden beter toegankelijk gemaakt, terwijl de oorspronkelijke trap behouden blijft. Op de monumentale vloer liggen lengtebalken ten behoeve van de draagconstructie. Over deze balken wordt een zwevende vloer (soort podium) geplaatst om de vloer te egaliseren (scheve vloer). Dit podium wordt ook functioneel gebruikt om de elektra, data, ventilatie en verwarming erin weg te stoppen. Zo ontstaan op de zolder en de vliering aangename werkplekken voor 14 PhD-studenten. Om voor hen het binnenklimaat te verbeteren, wordt tot slot dakisolatie aan de binnenzijde van het dak aangebracht.

Planning

Door deze aanpassingen blijft het historische karakter met prachtige houten draagbalken en houten vloer goed behouden, terwijl de Faculteit Wijsbegeerte beschikking krijgt over een van de meest unieke werkplekken van de universiteit. De bouwkundige werkzaamheden worden uitgevoerd door Jurriëns en de installaties worden verzorgd door Kuijpers. De steigers zijn inmiddels geplaatst.